SACUUDIGA OO KA TACSIYADEEYEY GEERIDA KU TIMID DIBLOMAASIYIINTA REER QADAR.
(SAWIRKA)-CALAMADA SACUUDIGA IYO QADAR.
(SAUDI ARABIA)-Wasaaradda arrimaha dibadda ee dalka Boqortooyada Sacuudiga ayaa dowladda iyo shacabka Qatar uga tacsiyeysay geeridii ku timid dhowr qof oo u shaqeynayay Amiirka Qatar Diwaan, ka dib shil gaari oo naxdin leh oo ka dhacay wadada aada magaalada Sharma EL-Sheekh ee dalka Masar, xilli ey ku guda jireen howlahooda shaqo. War qoraal ah oo ey Wasaaraddu soo saartay ayay ku xaqiijisay in Sacuudi Carabiya ey si buuxda ula garab taagan tahay qoysaska dadkii ku dhintay shilkan naxdinta leh, iyadoo u muujisay sida ey ugu faraxsan tahay in ey si degdeg ah u bogsadaan dadkii ku dhaawacmay. Waxaa xusid mudan in Safaaradda dowladda Qatar ee dalka Masar ey si murugo leh ugu dhawaaqday geerida saddex xubnood oo ka tirsan Diiwaanka Amiirka oo ka dhashay shil baabuur oo naxdin leh oo ka dhacay magaalada Sharm El-Sheekh xilli ey ku guda jireen howlahooda shaqo. Safaaradda ayaa bayaan ey soo saartay maanta ku sheegtay in dadka dhintay ey kala ahaayeen Sacuud bin Taamir Al Thani, Cabdullah Gaanim AL-Khayareyn, iyo Xasan Jaabir AL-Jaabir. Cabdullah Ciisa AL-Kuwaari iyo Maxammed Cabdulaziz AL-Buceyneyn ayaa ku dhaawacmay shilkaasi waxaana ey haatan daryeel caafimaad oo lagama maarmaan ah ka helayaan Isbitaalka Caalamiga ah ee SharmaEL-Sheekh.
XIGASHO-AA.
XARAKADA XAMAAS OO SOO BANDHIGTAY LA HAYSTAYAASHA ISRA’IIL.
(SAWIRKA)-LA HAYSTAYAASHA ISRA’IIL.
SHARMA EL-SHEEKH/EGYPT)-Wargeyska Wall Street Journal, oo soo xiganaya ilo xog ogaal ah, ayaa shaaca ka qaaday in Xamaas ey ku wargelisay Israa’iil in laga yaabo in maanta oo Axad ah ey sii daayaan 20 Maxaabiis Israa’iili ah oo nool. Fariintan oo ey Xamaas u soo dirtay dhexdhexaadiyeyaal Carbeed, ayaa waxay ka dhigan tahay markii ugu horeeysay ee xarakadu ey xaqiijiso iney hayso 20 Maxbuus oo reer Israa'iili ah oo nool. Sarkaal ka tirsan Israa’iil ayaa sheegay in milatariga Israa’iil ey isku diyaarinayeen soo dhaweynta la haystayaasha habeen hore oo Axad ah, inkastoo uu weli filayo in gacan-ku-soo-celinta ey dhici doonto Isniinta. Dhankiisa, Raysal Wasaare Benjamin Netanyahu ayaa Axadda maanta ah ku dhawaaqay in Israa'iil ey diyaar u tahay iney aqbasho dhammaan Maxaabiista lagu hayo Gaza, ka hor inta aan la billaabin maxaabiista ey Xamaas ku beddelanayso Maxaabiista Falastiiniyiinta iyo Maxaabiista sida waafaqsan heshiiska xabbad joojinta. “Israa’iil waxay diyaar u tahay oo ey diyaar u tahay iney si deg deg ah u qaabisho dhammaan la haystayaasha,” ayuu Netanyahu ku yiri hadal uu xafiiskiisa kasoo saaray Axadda maanta ah. Israa'iil waxay ku qiyaastay in ku dhawaad 20 Israa'iiliyiin ah, marka lagu daro maydadka ku dhawaad 28 la haystayaal ah, ey ku hareen Marinka Gaza.
MEYDADKA QAAR AYAAN LA OGAYN HALKA EY YAALAAN:
Xamaas ayaa sheegtay in eysan garaneyn halka ey ku dambeeyeen qaar ka mid ah Meydadka Maxaabiista, eyna adkaan doonto in lagu fuliyo 72-saacadood ee qorshaha Trump u qabtay in lagu soo wareejiyo. Israa'iil ayaa sidoo kale qiratay in ey u badan tahay in baaritaanka uu qaadan doono waqti dheer. Sida ey sheegayaan ilo-wareedyo lagu magacaabo Wall Street Journal, waxaa hadda socda koox caalami ah oo baadigoobeysa meydadka la haystayaasha Israa’iil ee ku sugan Marinka Gaza. Kooxda waxaa ka mid noqon doona wakiilo ka socda Masar, Qatar, Mareykanka, iyo Turkiga. 9-kii Oktoobar, Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa ku dhawaaqay in wakiilo ka socda Israa'iil iyo Xamaas ey gaareen heshiisyo ku saabsan wejiga koowaad ee qorshaha nabadda taasoo ka dhalatay wada xaajoodkii Masar. Sida laga soo xigtay Trump, wejigani wuxuu keenayaa in si deg deg ah loo sii daayo dhammaan la haystayaasha iyo in milatariga Israa'iil laga saaro khadka lagu heshiiyey ee gudaha Marinka Gaza. Isla markiiba ku dhawaaqistaas, Raysal Wasaaraha Israa'iil Benjamin Netanyahu wuxuu wacay Trump wuxuuna ku casuumay inuu khudbad ka jeediyo Knesset. Habeenimadii Oktoobar 10, Xafiiska Netanyahu wuxuu ku dhawaaqay in dawladdu ey oggolaatay heshiiska lagu sii daayo dhammaan la haystayaasha, iyo in xabbad joojinta Marinka Gaza ey dhaqangashay 10kii Oktoobar 12:00 xilliga Moscow. Xafiiska afhayeenka milatariga Israa'iil ayaa si rasmi ah isla maalintaas u sheegay in ciidamada Israa'iil ey "qaadeen fariisimo ey ku jireen khadadka la cusboonaysiiyey." Afhayeen u hadlay dowladda Israa’iil Shosh Bedrosian ayaa shir jaraa’id oo ay qabatay ku sheegtay in xabbad joojinta ay fureyso “72-saacadood” muddadaas oo ey tahay in Maxaabiista lagu celiyo Guryahooda.
XIGASHO-AA.
MARAYKANKA OO KA HADLAY XABAD JOOJINTA MARINKA GAZA.
(SAWIRKA)-DIBADBAX.
(EGYPT)-Ka dib markii ey booqdeen Marinka Gaza subaxnimadii Sabtida, isaga oo uu weheliyo Taliyaha Ciidanka Dhexe ee Maraykanka (CENTCOM) Brad Cooper, Ergeyga Maraykanka Steve Witkoff ayaa istaagay fagaaraha lagu haysto ee bartamaha Tel Aviv isaga oo hor istaagay kumanaan Israa’iiliyiin ah.
DIBADBAXA NABADDA:
Ergayga Mareykanka ayaa khudbad uu jeediyay wuxuu ku sheegay in kulankaan uu yahay mid nabadeed, isagoo u rajeeyay in Madaxweyne Donald Trump uu la joogo. Waxa uu intaa ku daray in nabadda Bariga Dhexe aysan macquul ahayn, isagoo carrabka ku adkeeyay doorka muhiimka ah ee hoggaamiyeyaasha Carabta ey ka ciyaareen heshiiska Gaza. Wuxuu kaloo rumeysan yahay in Trump uu caalamka tusay in awoodda iyo nabadda ey isku xiran yihiin, isagoo carrabka ku adkeeyay in Madaxweynaha Mareykanka uu caddeeyay in hoggaanka geesinimada leh uu wax ka beddeli karo adduunka. Witkoff ayaa sheegay in Trump uu yahay Madaxweynihii ugu weynaa taariikhda Mareykanka, isagoo muujiyay sida uu ugu mahadcelinayo Madaxweynaha nabadda Bariga Dhexe. Markii uu Witkov ka hadlay Raysal Wasaaraha Israa'iil Benjamin Netanyahu, Israa'iiliyiintu way ku ooyeen. Dhankiisa, Jared Kushner, oo ah wiilka uu soddogga u yahay Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump, ayaa ku nuux-nuux saday in soo celinta la haystayaasha ey ahayd mudnaanta koowaad ee maamulka Mareykanka muddo dheer. Waxa uu sharraxay in Raysal Wasaare Benjamin Netanyahu uu door muhiim ah ku lahaa wada xaajoodka, isagoo xusay in Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump uu si kasta oo awood leh uga hortagay heshiiskii aan macquul ahayn ee Gaza.
HUBINTA KA BIXITAANKA ISRA’IIL:
Waxaa xusid mudan in Ergayga Mareykanka Steve Witkoff iyo taliyaha ciidamada Mareykanka ee CENTCOM Brad Cooper ey gaareen Marinka Gaza subaxnimadii Sabtida. Raadiyaha ciidamada Isra’iil ayaa ku dhawaaqay in ergayga Mareykanka uu booqday goob ciidan oo ku taal marinka Gaza, sida ey sheegtay Fox News. Waxa ey sidoo kale intaasi ku dartay in socdaalkan uu ahaa mid lagu xaqiijinayo in ciidamada Israa’iil ey dhab ahaantii ka baxeen khadka Jaallaha, taasoo qeyb ka ah heshiiska iyo qorshaha madaxweynaha Mareykanka Donald Trump. Waxay sharraxday in booqashadu ey dhacday ka dib bixitaanka ciidanka Israa'iil taasoo ah, shalay ama maanta oo ey labadooduba dib ugu noqdeen Isra’iil.
XIGASHO-AA.
ISRA’II OO SHEEGTAY INEYSAN SII DEYN DOONIN HOGAAMIYE BARGHUUTI.
(SAWIRKA)-MARWAAN AL-BARGHUUTI.
(TEL AVIV)-Iyadoo boqolaal qoys oo Falastiiniyiin ah oo ku nool Marinka Gaza ey sugayaan in wiilashooda laga sii daayo xabsiyada Isra’iil Isniinta soo socota, iyadoo la fulinayo qorshaha xabad joojinta ee Gaza, waxaa soo baxay khilaaf ka dhex aloosan dowladda Isra’iil oo diiday iney shaaciso magacyada Maxaabiista Falastiiniyiinta ee la sii deynayo. Wariyaha Tv-ga caanka ah ee AL-Carabiya ayaa soo sheegay in khilaaf uu ka dhashay liiska Maxaabiista Falastiiniyiinta, taasoo keentay in daqiiqaddii ugu dambeysay la beddelo liiska Jimcaha maanta ah. Waxaa ka mid ahaa Maxaabiista Ururadda Fatax iyo Xamaas oo xabsi daa’im ku xukunaay. Waxay intaas ku dartay in xubnaha dowladdu ey soo noqdeen oo ey maanta codkooda ku dhiibteen khadka taleefanka ee liiska la cusbooneysiiyay. Dhanka kale, ilo-wareedyo Isra’iil ah ayaa tilmaamay in 11 Maxbuus oo Xamaas ah iyo 11 Maxbuus oo Fatax ah la sii dayn doono, taasoo qayb ka ah heshiiska Gaza, sida ey sheegtay Idaacadda Ciidamada Israa’iil.
BEDELKA 10-MAGAC:
Ilaha Israa’iil ayaa hore u tilmaamay in dawladda Israa’iil ey codsatay in la beddelo ku dhawaad 10 Maxbuus oo waa-weyn oo caan ah, iyada oo aan faahfaahin dheeraad ah laga bixin. Dhanka kale, sarkaal ka tirsan sirdoonka gudaha ee Isra’iil Shin Bet ayaa xaqiijiyay in hay’addu ey baaritaan ku sameysay magac kasta oo Maxbuus Falastiini ah oo la sii deynayo, isagoo yiri, “Waxaan si wanaagsan u fahamnay qiimaha lagu sii daayo la haystayaashayada,” sida ey sheegtay maamulka warbaahinta Israa’iil. Heshiiskii is-afgaradka ahaa ee lagu kala saxiixday magaalada Sharma EL-Sheekh ee dalka Masar oo daba socday wada-xaajood aan toos ahayn oo dhex maray Israa’iil iyo Xamaas oo ey garwadeen ka ahaayeen dhexdhexaadiyeyaal, ayaa qodob ka mid ah qodobadiisa lagu sheegay in la sii daayo dhammaan Maxaabiista nool ee Israa’iiliyiinta ah ee lagu haysto Gaza, taasoo beddelkeeda lagu sii daayo Maxaabiista Falastiiniyiinta ah ee sida gaarka ah ugu xiran jeelasha Israa’iil 72 saacadood gudahood, marka ey xabbad-joojintu dhaqan gasho. Hawlgalka ayaa la fulin lahaa iyada oo aan si toos ah warbaahintu u tabin, iyada oo kaliya Laanqeyrta Cas ey isha ku hayso habka goobta. Isla mar ahaantaana, Israa'iil waxay bilawday iney sii deyso "Magacyo kooban oo ku xukuman xukuno aad u dheer." Iyadoo Israa'iil ey hore u heshay liiska Maxaabiista Israa'iil ee nool, haddana weli ma eysan bixin liiska Maxaabiista la sii deynayo. Waxaa xusid mudan in afhayeenka xukuumadda Isra’iil Shosh Pedersian uu shalay xaqiijiyay in hoggaamiyaha caanka ah ee Fatax Marwan Barghuuti uusan ka mid noqon doonin dadka la sii daayay. Dhanka kale, ilo-wareedyo Isra’iil ayaa daaha ka qaaday in Meydadka Hoggaamiyihii hore ee Xamaas Yaxya Sinwar iyo walaalkii Maxamed, oo la dilay bishii Meey ee la soo dhaafay, aan lagu dari doonin heshiiska Maxaabiis isdhaafsiga, sida ey sheegtay warbaahinta rasmiga ah ee Israa’iil. Arrintan ayaa timid ka dib markii Xamaas ey horey u dalbatay in la sii daayo shaqsiyaad muhiim ah oo ey ka mid yihiin Hogaamiyaha Fatax Marwan Barghuuti, Hogaamiyayaasha Xamaas Cabdullah Barghuuti, Ibrahim Xaamed, Xasan Salaamah, iyo Cabbaas AL-Sayyed, iyo Xoghayaha Guud ee Jabhadda caanka ah ee Xoreynta Falastiin Axmed Saadaat.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
QAXOOTIGA SURIYA EE KU SUGAN LUBNAAN OO BILAABAY INEY DIB UGU LAABTAAN…
(SAWIRKA)-QAXOOTIGA SURIYA.
(LONDON)-Tirada Qaxootiga Suuriyaanka ah ee ku sugan dalka Lubnaan ee dib ugu laabtay dalkooda hooyo ayaa la filayaa iney gaarto 400,000 dhamaadka sanadkan-2025-ka,sida ey sheegtay Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan qaxootiga ee UNHCR. Ku dhawaad 300,000 oo Suuriyaan ah ayaa horay ugu laabtay dalkooda Suriya tan iyo markii la riday nidaamka Bashaar AL-Asad bishii December 2024, ayey raacisay Hayadda UNHCR. Lisa Abu Khalid, oo ah afhayeenka Hay'adda Qaramada Midoobay, ayaa sheegtay in 180,000 oo kale oo Qaxooti ah ey muujiyeen rabitaan ey sidoo kale ku laabanayaan dalkooda, taasoo qayb ka ah barnaamijka dib u celinta Qaramada Midoobay ee la bilaabay bishii Luulyo. Abu Khalid iyo mas’uuliyiin ka tirsan Hay’adda Ammaanka Guud ee Lubnaan iyo Hay’adda Socdaalka Adduunka(IOM) ayaa la socday 163 Qaxooti Suuriyaan ah, kuwaasoo ka mid ahaa kolonyadii Afraad ee uu soo qabanqaabiyay Barnaamijka Qaramada Midoobay, iyagoo ka tallaabay xadka Waqooyiga Tripoli Khamiisti, kuna laabtay dalkooda. Dadka Suuriyaanka ah oo ku xirnaa aagga Idlib iyo Xoms, ayaan wax kharash ah ka bixinayn dhinaca xadka Lubnaan, taas oo muujinaysa sida ey uga go'an tahay waddanku in si ammaan ah oo sharaf leh ey dib ugu noqdaan barakacayaasha, sida ey sheegtay Wakaaladda Wararka Qaranka ee Lubnaan. Laanqayrta cas ee Lubnaan iyo Ururada kale ee bini'aadantinimada ayaa Lubnaan ka caawinaya dadaalkeeda ku aaddan fududaynta soo noqoshada Qaxootiga. Malaayiin qof ayaa ka barakacay Suuriya dagaalka sokeeye ee ka socda dalkaas, kaasoo billowday March 2011. Qiyaastii 2.1 milyan oo ka mid ah ayaa ku dhammaaday Lubnaan, sida ay sheegtay Wasaaradda Arrimaha Bulshada ee Lubnaan.
XIGASHO-AN.
DALKA TURKIGA OO QEYB KA NOQON DOONO BAADI GOOBKA MEYDADKA ISRA’IIL.
(SAWIRKA)-BURBURKA MARINKA GAZA.
(ISTAMBUL/TURKEY)-Dalka Turkiga ayaa ka qayb qaadan doona hawlgalo caalami ah oo ey weheliyaan Isra’iil, Maraykanka, Masar, iyo Qatar si ey u soo helaan Meydadka Maxaabiista Isra’iil , sida ey xaqiijiyeen saraakiil Turki ah iyo Israa'iil Khamiista maanta ah. Go’aankan ayaa lagu gaaray wada xaajoodkii dhex dhexaadinta ahaa ee ka dhacay magaalada Sharma EL-Sheekh, kaasoo horseeday xabbad-joojin iyo heshiis is-dhaafsi Maxaabiis ah oo uu habeen hore ku dhawaaqay Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump. Hindisaha wadajirka ah ayaa diiradda lagu saari doonaa soo celinta haraadiga Maxaabiista oo aan ilaa hadda la garanayn meelahooda ka dib in ka badan laba sano oo colaad ah. Sarkaal sare oo ka tirsan Turkiga ayaa u sheegay warfidiyeenka kooxda hawsha loo xilsaaray inaey "Ku bixin doonaan kaalmo saadka iyo farsamada, oo ey ku jiraan qalabka culus ee qodista iyo burburinta haddii loo baahdo", si loo hubiyo in "inta ugu badan ee haraaga ah ee suurtogalka ah lagu soo saaro la haystayaasha nool 72 saacadood gudahood".
TARTAN KA DHAN AH 72-SAAC EE KAMA DAMBEYSTA AH.
Sida uu qabo qorshaha Trump ee nabadda Gaza, dhammaan la Haystayaasha Nool iyo kuwa dhintay waa in lagu celiyo Israa’iil 72 saacadood gudahooda marka ey dhaqan gasho xabbad joojinta. Si kastaba ha ahaatee, wada-xaajoodayaashu waxay qireen in Xamaas ey ku wargelisay dhexdhexaadiyeyaasha ineysan garanayn halka ey ku sugan yihiin qaar ka mid ah la-Haystayaasha, howshana ey qaadan karto waqti dheer. Sida laga soo xigtay saraakiisha Israa'iil, 48 la Haystayaal ayaa weli ku sugan Gaza, oo ey ku jiraan ugu yaraan 26 ka mid ah ayaa la xaqiijiyay iney Meyd yihiin. Ilaa 20 ayaa la rumeysan yahay iney nool yihiin, iyadoo labo kalena aan la ogeyn halka ey ku dambeeyeen. Isku duwaha dawladda Israa'iil ee arrimaha la Haystayaasha Gal Hirsch ayaa sheegay in ciidanka wadajirka ah loo sameeyay "si ey uga gudbaan dhibaatooyinka la filayo iyo in la xaqiijiyo soo celinta buuxda ee kuwa nool iyo kuwa dhintayba". "Waxaan u dhaqaaqnay inaan dhisno koox-hawleed caalami ah oo heli doona wax walba oo loo baahan yahay, oo ey ku jiraan macluumaadka iyo agabka, si dib loogu soo celiyo la Haystayaasha Israa'iil," Hirsch ayaa u sheegay Warbaahinta Haaretz . Saraakiisha Israa'iil ayaa Warbaahinta CNN u sheegay in laga yaabo in Xamaas eysan heli karin ilaa 10-15 Mayd, taasoo lagu saleeyay sirdoonkii la wadaagay intii uu socday wadahadalka. "Qiimayntu way socotaa," mid ka mid ah saraakiisha ayaa yiri, isaga oo intaa ku daray in ciidamada Israa'iil ey filayaan in habka soo kabashada uu sii socdo ka dib daaqadda 72-saac. Intii lagu jiray heshiisyadii hore, Xamaas waxay sii daysay inta badan 254-Maxbuus oo Israa'iiliyiin ah oo ey qabsadeen Oktoobar 7 2023. Israa'iil waxay sii daysay ku dhawaad 2,000 Maxaabiis Falastiiniyiin ah intii lagu jiray isdhaafsiga.
XIGASHO-AJ.
ISRA’IIL OO SHEEGTAY INEYSAN SOO DHIIBI DOONIN MEYDKA YAXYE SINWAAR.
(SAWIRKA)-YAXYE SINWAAR.
(ISRAEL)-Wararka ka imaanayo caasimadda Isra’iil ee Tel Aviv ayaa sheegaayo in Xukuumadda Israa’iil ey sugayso codayn fiidnimadii caawa oo Khamiis ah, kuna saabsan qodobbadii wejiga koowaad ee xabbad-joojinta Gaza iyo heshiiska is-dhaafsiga Maxaabiista, ayaa wada-tashigu waxa uu ka socday magaalada Sharma EL-Sheekh ee dalka Masar, iyadoo ey ka qayb-galeen dhexdhexaadiyeyaal kala ah (Qatar, Masar, iyo Maraykanka). Inkastoo aan wax faah faahin ah laga bixin liiska Maxaabiista Falastiiniyiinta ah iyo magacyada dadka laga soo deynaayo dhanka Israa’iil, ayaa dhanka kale ciidanka Asluubta Israa’iil waxa ey sheegeen in eysan wali helin magacyada Maxaabiista la sii deynayo.
LAMA SII DEYNAAYO BARGUUTHI:
Si kastaba ha ahaatee, afhayeen u hadashay dowladda Israa’iil ayaa xaqiijisay in Hoggaamiyaha caanka ah ee Jbhadda AL-Fatax Marwan Barghuuti uusan ka mid noqon doonin dadka la sii deynayo. Dhinaca kale, ilo-wareedyo Isra’iil ah ayaa xaqiijiyey in Meydka Hoggaamiyihii hore ee Xamaas Yaxya Sinwaar iyo walaalkii Maxamed, oo la dilay bishii Meey ee la soo dhaafay, aan lagu darin doonin heshiiska isdhafsiga, sida ey sheegtay warbaahinta rasmiga ah ee Israa’iil. Hadda waxaa hubaal ah in Xamaas ey soo wareejin doonto dhammaan Maxaabiista Israa’iil ee nool Isniinta soo socota, ka dib ka bixitaanka Israa’iil ee qeybo ka mid ah Marinka Gaza ee dhulka reer Falastiin uu billaaban doono berri oo Jimco ah.
“BILAWGA KA BIXIDDA MARKA HORE”.
Xamaas ayaa goor sii horeysay maanta oo Khamiis ah sheegtay in Israa’iil ey ku qasban tahay iney ka baxdo magaalooyinka waa-weyn ee Gaza ugu dambeyn Jimcaha. Waxa ey intaa ku dartay in is dhaafsiga la Haystayaasha iyo Maxaabiista eysan bilaaban doonin ilaa laga gaaro xabad joojin iyo in Israa’iiliyiinta ey ka baxaan magaalooyinka ey dadku ku badan yihiin. Waxa ey sidoo kale daaha ka qaaday in “250-Maxbuus oo noool ay sii deyn doonto Israa’iil,” sida uu dhigayo heshiiskii uu ku dhawaaqay Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump habeen hore, Arbacadii. Dhaqdhaqaaqa ayaa sidoo kale xusay in "heshiisku uu dhigayey in la furo shan isgoys si loogu ogolaado gargaarka Marinka Gaza." Waxay xaqiijisay iney heshay "dammaanad ka timid Maraykanka iyo dhexdhexaadiyeyaasha in Israa'iil eysan ku soo laaban doonin hawlgallada dagaalka." Isla mar ahaantaana, ciidamada Israa'iil waxay ku dhawaaqeen bilawga tallaabooyin wax ku ool ah oo dib loogu hawlgelinayo, waa sida uu hadalka u dhigaye. Waxaa xusid mudan in Trump uu shalay fiidnimadii ku dhawaaqay in Israa’iil iyo Xamaas ey heshiis ka gaareen wejiga koowaad ee qorshaha Gaza, uu tallaabadaas ku tilmaamay guul weyn. Iyadoo waddamo badan oo reer galbeed ah iyo kuwo Carab ahi ey soo dhaweeyeen heshiiskan, ayaa haddana waxa uu u gogol xaarayaa in la soo afjaro dagaal dhiig badan ku daatay oo socday muddo laba sano ah, kaasoo inta badan Marinka Gaza ee dhulka reer Falastiin ka dhigay mid burbursan isla markaasne barakiciyey boqollaal kun oo qof oo degganaa in ka badan hal mar. Dagaalka ayaa sidoo kale waxaa ku dhintay in ka badan 67,000 oo Falastiiniyiin ah, sida ey sheegeen qiyaasaha maamulka caafimaadka ee Gaza.
XIGASHO-AA.
XUUTIYIINTA YEMEN OO CAAWA WEERAR DHINACA CIRKA AH KU QAADAY ISRA’IIL.
(SAWIRKA)-DRONES.
(YEMEN)-Wararka ka imanaayo Isra’iil ayaa sheegaayo in Seeriga duullaanka cirka laga maqlay "goobaha furan" ee koonfurta Israa'iil fiidnimadii Arbacada ka dib markii ey diyaarad aan duuliye lahayn laga soo tuuray Yemen, taasoo ahayd tii labaad ee la soo tuuro wax ka yar saacad. Milateriga Israa’iil ayaa war qoraal ah oo uu soo dhigay bartiisa X ku yiri: “Ciidanka cirku waxay qabteen diyaarad aan duuliye lahayn oo Yemen laga soo tuuray wax yar ka hor, seeriga cirka ayaa laga hawlgaliyey meelo bannaan ah”. Dhankeeda, wargeyska gaarka ah ee Isra’iil ee Yedioth Ahronoth ayaa soo xigtay ciidanka isagoo sheegay in diyaaradda aan duuliyaha lahayn lagu qabtay "goobta xuduudka Masar. Wax yar ka hor, milatariga Israa’iil ayaa ku dhawaaqay in ey isla aaggaas ku qabteen diyaarad aan duuliye lahayn, sida uu qoray wargeyska Israel.
Ma jiro wax war ah oo ka soo baxay kooxda Xuutiyiinta Yemen oo marar badan weeraro ku qaaday goobaha iyo maraakiibta ey Israa’iil leedahay ee ku xiran magaalada Tel Aviv ee Badda Cas. Israa’iil ayaa kaga jawaabtay duqeymo ey ku garaacday goobaha ey Xuutiyiinta Yemen ka taliyaan. Talaadadii, millatariga Israa’iil ayaa bayaan ey soo saareen ku sheegay in afar diyaaradood oo aan duuliyaha lahayn laga soo riday Yemen, kuna sii jeeday magaalada Eilat ee koonfurta dalkaasi hal saac gudaheed, waxayna xaqiijiyeen in la qabtay. 24-kii Sebtembar, 50 Israa’iiliyiin ah ayaa ku dhaawacmay, oo saddex ka mid ah ey halis yihiin, ka dib markii diyaarad aan duuliye lahayn oo ka soo duushay Yemen ey ku burburtay meel u dhow hoteel ku yaalla Eilat, ka dib markii mileteriga Isra’iil ey ku guul dareysteen iney ka hortagaan.
XIGASHO-AA.
XAMAAS IYO ISRA’IIL OO IS DHAAFSADAY LIISASKA MAXAABIISTA.
(SAWIRKA)-MAXAABIIS REER ISRA’IIL AH.
(SHARMA-ELSHEEKH/EGYPT)-Daahir AL-nuuno, oo ah la Taliyaha dhanka Warbaahinta ee Madaxa Xafiiska Siyaasadda ee Xamaas, ayaa ku dhawaaqay in dhaqdhaqaaqa iyo Israa'iil ey is dhaafsanayaan, iyagoo sii marsiiyey dhex dhexaadiyeyaasha, liisaska Maxaabiista la sii deynaayo, iyadoo la raacayo shuruudaha iyo tirooyinka lagu heshiiyey ee qaybta ka ah heshiiska Xabbad Joojinta ee Marinka Gaza. AL-Nuunu waxa uu yiri “Maanta waxa la is waydaarsaday liisaska Maxaabiista la sii deyn doono iyada oo la raacayo shuruudaha iyo tirada lagu heshiiyey. Ma uusan cadeyn tirada saxda ah ee dadka ey Xarakadu dalbanayaan in la sii daayo. Isagoo ka hadlayay Sharma EL-Sheekh, AL-Nunu ayaa sheegay in dhexdhexaadiyayaashu ey dadaal weyn ugu jiraan sidii meesha looga saari lahaa wax kasta oo caqabad ku noqon kara dhaqangelinta Xabbad Joojinta, isagoo intaas ku daray in "Rajo wanaagsan ey ku dhex faafeyso qof walba." La taliyaha warbaahinta ayaa xusay in wafdiga Xamaas ey muujiyeen "wanaagga iyo mas'uuliyadda lagama maarmaanka ah si loo gaaro horumarka loo baahan yahay iyo dhameystirka heshiiska." Sidan oo kale, ergada Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump, Steve Witkoff iyo Jared Kushner, ayaa arbacada maanta ah gaaray magaalada Sharma EL-Sheekh ee dalka Masar si ey uga qeybgalaan wada xaajoodyada socda ee la xiriira sii deynta la haystayaasha iyo xabbad joojinta Gaza, sida uu sheegay weriyaha Axios Barak Ravid. Booqashadan ayaa daba socota kulan uu Trump kula yeeshay kooxdiisa Amniga Qaranka Washington fiidnimadii Talaadada si ey uga wada hadlaan horumarka laga gaaray wada xaajoodyada la xiriira heshiiska Gaza ka hor inta eysan ergadiisu u dhoofin Masar. Warbixinta ayaa lagu sheegay in shirarka ka dhacaya magaalada Sharma EL-Sheekh ey goobjoog ka noqon doonaan la tashiyo heer sare ah oo dhexmari doona dhexdhexaadiyeyaasha gobolka iyo wakiilada dhinacyada ey khuseyso. Israa’iil iyo Xamaas ayaa Isniintii shalay wadahadal uga billaabay magaalada Sharma EL-Sheekh ee dalka Masar, ka dib markii Xamaas ey ogolaatay in la sii daayo Maxaabiista, si loogu beddelo Maxaabiista Falastiiniyiinta, taasoo qayb ka ah qorshe ka kooban 20 qodob oo uu soo jeediyay Madaxweynaha Mareykanka. Xamaas waxa ey ku nuuxnuuxsatay baahida loo qabo dammaanad qaadka in heshiis kasta oo la gaaro uu horseedi doono in si dhab ah loo soo afjaro dagaalka, kaas oo sababay burbur baaxad leh marinka Gaza iyo masiibo bini’aadantinimo. Madaxa wada xaajoodka dhaqdhaqaaqa, Khaliil AL-Xayya, oo ka badbaaday isku day dil oo ey diyaaradaha Israa'iil la beegsadeen caasimadda Qatar ee Dooxa bishii Sebtembar, ayaa sheegay in Xamaas "Ey ka rabaan dammaanad Madaxweyne Trump iyo dalalka kafaala qaadaya in dagaalku uu soo afjarmi doono mar iyo dhammaan." Dhankiisa, Raysal Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa muujiyay sida uu u taageersan yahay qorshahan, isagoo caddeeyay in laga gaarayo hadafyada Isra’iil ee dagaalka. Cadaadiska caalamiga ah ayaa isa soo taraya si loo soo afjaro dagaalka iyadoo Israa’iil ey sii wado ololaheeda militari ee aan kala joogsiga lahayn oo ey ka wado Marinka Gaza, taasoo yaraynaysa go’aanka burburka, waxaana ku dhintay tobanaan kun oo Falastiiniyiin ah, waxayna sababtay masiibo bini'aadantinimo oo ba'an taasoo keentay in Qaramada Midoobay ey ku dhawaaqdo macaluul gaar ahaan Waqooyiga. Bishii hore, guddi Madax-bannaan oo Qaramada Midoobay u xilsaartay baaritaanka ayaa ku eedeeyay Israa’iil iney xasuuq ka geysatay Gaza.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
DALKA URDUN OO XUKUNO KALA DUWAN KU RIDAY RAG KA TIRSAN…
(SAWIRKA)-EEDEYSANAYAASHA LA XUKUMAY.
(JORDAN)-Maxkamadda Amniga Qaranka ee Boqortooyadda Urdun ayaa Arbacada maanta ah soo saartay xukunno ka dhan ah eedaysanayaasha ku eedeysan kiisas lagu bartilmaameedsanayo Amniga Qaranka iyo Kicinta Fowdada Boqortooyada. Kiisaskan ayaa la ogaaday bartamihii bishii April waxaana ku lug lahaa koox xubno ka ah Ururka Ikhwaanul Muslimiinka ee dalka Urdun, sida ey qirteen.
FARSAMEYNTA GENTAALADA:
Maxkamaddu waxay go'aansatay in lagu soo rogo ciqaabtii ugu adkeyd ee ka mid ah eedeymaha kiiska Samaynta Gantaallada, iyadoo ku xukuntay eedaysane Cabdullah Hisham iyo Mucaad Gaanim 15 sano oo shaqo adag ah iyo iney bixiyaan ganaaxyada. Maxkamaddu waxay sidoo kale ku xukuntay eedaysanaha saddexaad ee kiiska, Muxsin Gaamin, toddobo sano iyo bar oo shaqo adag ah iyo inuu bixiyo ganaaxyada. Maxkamaddu waxay ku eedaysay eedaysanayaasha kala ah Cabdullah iyo Mucaad, iney ku eedaysan yihiin samaynta hubka iyagoo ujeeddadoodu tahay iney si sharci darro ah u adeegsadaan, iyadoo la kaashanaysa qodobbada (3/w) iyo (7/c) ee Xeerka La-dagaalanka Argagaxisada ee 2006 iyo wax ka beddelkiisa, iyo sida uu dhigayo qodobka (7/w) ee isla sharcigan. Eedeysanaha oo lagu magacaabo Muxsin, ayaa lagu soo oogay inuu ku lug lahaa samaynta hubka isagoo ujeeddadiisu ahayd inuu si sharci-darro ah u isticmaalo, iyadoo la raacayo qodobbada (3/w) iyo (7/c) ee Xeerka La-dagaalanka Argagixisadda ee 2006 iyo wax ka beddelkiisa, isla markaana waafaqsan qodobka (7/w) ee isla sharcigan. Saddexda eedaysane ayaa lagu soo oogay iney ku kaceen falal khalkhal gelinaya nabadgelyada guud, isla markaana khatar gelinaya Amniga Qaranka iyo nabadgelyada bulshada, taasoo ka hor imanaysa qodobbada 2 iyo 7/i ee Xeerka La-dagaalanka Argagaxisada ee No.55 ee soo baxay 2006 iyo wax ka beddelkiisa.
ASKARIYEYN:
Kiiska askaraynta, ayey Maxkamaddu ku xukuntay eedaysane Marwaan AL-Xawaamidah iyo Anas Abu Cawad saddex sano iyo afar bilood oo shaqo adag ah, iyadoo lagu eedeeyay iney ku kaceen falal khalkhal gelinaya nabadgelyada iyo nabadgelyada bulshada, taasoo xadgudub ku ah sharciga la dagaalanka Argagixisada.
ARRINTA TABABARKA:
Kiiska tababarka sharci darrada ah, ayey Maxkamaddu ku xukuntay eedaysane Khadar Cabdulcaziz, Eyman Cajaawi, Maxammed Saalax, iyo Faruuq AL-Sammaan saddex sano iyo afar bilood oo shaqo adag ah, oo lagu eedeeyay iney ku kaceen falal khalkhal gelinaya nidaamka guud, isla markaana khatar gelinaya nabadgelyada iyo amniga bulshada, taasoo xadgudub ku ah sharciga ka hortagga Argagixisada.
ARRINTA DIYAARADAHA AAN DUULIYAHA LAHAYN”DRONES”.
Kiiskan oo ahaa mid khuseeyo diaaradaha nooca aan duuliyaha lahayn, ayey maxkamaddu sheegtay in eedaysanayaasha aan loo haysan eedaha ey ku soo oogeen Xafiiska Xeer Ilaalinta ee Maxkamadda Nabad-sugidda Qaranka, ka dib markii ey Maxkamaddu ogaatay in ujeeddada gaarka ah ee uu sharcigu dhigayo in dembiga lagu galo aan la caddayn. Sidaa darteed, Maxkamaddu waxay amartay in la sii daayo eedaysanayaasha Cali Axmed Qaasim, Cabdulaziz Haaruun, Cabdullah AL-Hadar, iyo Axmed Khalifa.Waxaa xusid mudan in go’aannada ka soo baxa Maxkamadda Amniga Qaranka ey yihiin kuwo laga dacwoon karo Maxkamadda Sare.
XAQIIQOOYINKA KIISAKA:
Eedaha iyo xaqiiqooyinka kiiska ugu horreeya (samaynta gantaallada) waxaa lagu soo koobay unug ka kooban saddex xubnood oo bilaabay habka samaynta gantaallada gudaha Boqortooyada iyo soo saarista qaab-dhismeedkooda. Unuggu wuxuu sameeyay laba bakhaar oo loogu talagalay wax soo saarka iyo kaydinta ujeedooyinka gobolka Zarqa iyo caasimadda, Amman. Mid ka mid ah waxaa lagu xoojiyay shubka si loogu keydiyo gantaallada waxaana ku jiray sir, qolal qufulan. Unugga ayaa tababar iyo maalgelin ka helay dibadda, waxayna awoodeen iney soo saaraan noocii ugu horreeyay ee gantaallada riddada gaaban. Kiiskii labaad (qorista), eedaysanayaashu waxay booqdeen dalalka gobolka oo ey la kaashadeen dhinacyo dibadda ah si ey u qoraan rag dhallinyaro ah gudaha Boqortooyada.Habka shaqada iyo is-gaarsiinta ayaa ahaa mid qarsoodi ah, waxaana tilmaamaha iyo tababarrada Amniga laga helay dhinacyadan. Baro dhintay ayaa lagu aqoonsaday Boqortooyada dhexdeeda ujeedada laga leeyahay in lagu beero agabka ey gacanta ku hayaan. Arrinka saddexaad (tababarka) waxa la baray rag dhallinyaro ah oo la baray falal sharci-darro ah oo ey ka mid yihiin koorasyo sare iyo casharro xagga ammaanka ah. Tababarka iyo casharrada amniga ayaa ka dhacay dhowr gobol oo ka tirsan Boqortooyada. Hadafka tababarka ayaa ahaa in dhalinyarada loo diyaariyo sidii ey u fulin lahaayeen howlgalo ey hadhow loo diri doono. Kiiskii afraad (Drones), afar nin oo dhallinyaro ah ayaa isku duba-riday oo la kulmay dhawr jeer si ey u sameeyaan diyaaradaha aan duuliyaha lahayn. Dhalinyaradu waxay qaybsadeen kaalintooda waxayna booqdeen dalal shisheeye. Mid ka mid ah eedaysanayaasha ayaa soo jeediyay fikradda ah in la sameeyo diyaarad "glider" oo lagu tijaabiyey beer.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
CIIDAMADA DAWLADDA SURIYA IYO KUWA KURDIYIINTA OO IS FARA SAARAY.
(SAWIRKA)-CIIDAMADA SYRIA.
(SYRIA)-Ciidamada Suuriya ayaa dib u daad gureeyay dhowr jiho oo hore oo ey la socdeen Ciidamada Dimuqraadiga Suuriya ee uu Maraykanku taageero ee Waqooyiga bari ee Suuriya, Wasaaradda Difaaca ayaa sheegtay Isniinta maanta ah, ka dib markii ey sare u kacday xiisadda u dhaxaysa labada dhinac. Bayaanka ayaa lagu sheegay in tallaabadani eysan ahayn mid horudhac u ah tillaabo militari, balse la doonayo in looga hortago weerarada iyo isku dayga soo noqnoqda ee kooxda Kurdiyiinta ee ey ku doonayaan iney ku qabsadaan dhulka. Goob joogayaal ayaa sheegay in ciidamadu ey goor sii horeysay xireen labo degmo oo ka tirsan magaalada Xalab oo ey gacanta ku hayaan SDF, taasoo keentay in dadka deegaanka ey dibadbaxyo kaga hortagaan. Goob joogayaal ayaa sheegay in dagaallo goos-goos ah ey ka socdaan duleedka labada xaafadood ee Kurdiyiinta ey maamulaan, iyadoo dadka deegaanka ey soo sheegayaan in madaafiic laga soo tuuray gudaha degmooyinka ey ku dhaceen xaafado ku dhow dhow. Mid ka mid ah saraakiisha ammaanka ayaa lagu dilay weerar lagu qaaday bar koontarool, sida ey sheegeen laamaha ammaanka. Dagaalyahannada Kurdiyiinta ee xiriirka la leh SDF ayaa sheegay in ey iska caabiyeen weerar ey soo qaadeen ciidamada dowladda. Tobaneeyo qoys oo ku noolaa labada xaafadood ayaa u cararay degaanada deriskooda ah si ey ammaan u helaan, sida ay Reuters u sheegeen laba ka mid ah dadka deegaanka.
SDF WAXAY KU BAAQEYSAA IN LA QAADO GO’DOOMINTA:
Af hayeenka SDF ee Kurdiyiinta Farhad Shami ayaa ku eedeeyay kooxaha ka tirsan Xukuumadda Dimishiq in ey isku dayeen in ey taangiyo la galaan laba degmo oo Kurdiyiinta ey haystaan ee Xalab. Wuxuu beeniyay eedeymaha ah in ciidamada SDF ey beegsadeen isbaarooyinka, isagoo sheegay in kooxdu eysan wax ciidan ah ku laheyn labada xaafadood ee Ashrafiya iyo Sheekh Maqsuud. Farhad ayaa ku baaqay in la qaado wax uu ku tilmaamay go’doominta, isagoo ka digay in ficillada dowladdu ey tahay mid halis ah oo sii xumaanaysa dadka deegaanka. SDF ayaa kordhisay duullaanka ey ku qaadayso dhowr magaalo oo Carabta u badan oo ey gacanta ku hayaan, iyagoo sheegay in hawlgalladu ey bartilmaameedsanayaan unugyada hurda ee dawladda Islaamiga ah. Duullaankan oo ey weheliyaan olole la dardargeliyey oo lagu askaraynayo dhallinyarada si loo askareeyo, ayaa waxa ey qeylo dhaan ka keeneen qaar ka mid ah qabaa’ilka Carabta oo ku eedeeyay SDF in ey ku kaceen falal takoor ah, eedeyntaas oo ey kooxdu beenisay. Ergeyga Mareykanka ee Suuriya Tom Barrack iyo Taliyaha CENTCOM Admiral Brad Cooper ayaa mar sii horeysay la kulmay taliyaha SDF General Mazloum Cabdi iyo saraakiil sare oo ku sugan Waqooyi bari Suuriya, sida ey saraakiishu sheegeen. Wadahadallada ayaa diiradda lagu saaray dardargelinta fulinta heshiiskii bishii Maarso lala galay Dimishiq. Iska horimaadyada goosgooska ah ayaa sii kordhay maalmihii la soo dhaafay, iyadoo Dimishiq iyo SDF ey midba midka kale ku eedeeyeen daandaansi. Bishii Maarso, labada dhinac waxay gaareen heshiis taariikhi ah oo hoos yimaada Mareykanka oo ku saabsan in ciidamada Kurdiyiinta ey ku biiraan hay'adaha Suuriya dhammaadka sanadka, oo ey ku jiraan wareejinta Xuduudaha, Garoonka Diyaaradaha, iyo Goobaha Saliidda iyo Gaaska ee Dimishiq. Laakin hirgalinta ayaa ah mid gaabis ah iyada oo ey jiraan eedeymo labada dhinac ah ee ah in ey istaageen. Washington waxa ey sidoo kale ku cadaadisay Kurdiyiinta iney dardargeliyaan wada xaajoodyada ey ugu biirayaan Dimishiq iyada oo la raacayo shuruudaha ey aqbali karaan labada dhinac. Turkiga ayaa sidoo kale ku eedeeyay SDF iney istaagtay, waxayna ka digtay tallaabo militari haddii eysan ku milmin nidaamka dowladda Suuriya.
XIGASHO-FARANCE-24
WAREEGI KOOWAAD EE WADA HADALADDA ISRA’IIL IYO XAMAAS OO KA BILAWDAY…
(SAWIRKA)-BURBURKA GAZA.
(SHARMA-ELSHEEKH/EGYPT)-Wararka laga helaayo magaala xeebeedk Sharma-Al-sheekh ee dalka Masara ayaa sheegaayo in Wareegii koowaad ee wadahadalka dhexeeyo dhexdhexaadiyeyaasha iyo Xamaas ee magaalada Sharm SL-Sheikh ayaa la soo gebagebeeyey habeenimadii Isniinta, "iyadoo jawi wanaagsan uu ku jiro," kaasoo qayb ka ah wada-xaajoodyada ka socda Magaaladda Sharma EL-sheekh ee loo dalxiiska tago si loo soo afjaro dagaalka u dhexeeya Israa'iil iyo dhaqdhaqaaqa Falastiiniyiinta ee Marinka Gaza ee Xamaas, sida ey sheegtay warbaahinta Masar. Kulamadan ayaa sii socon doona maalinta Talaadada ah ee qayb ka ah wada xaajoodyada dadban ee Xamaas iyo Israa’iil ee ku saabsan qorshaha uu Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump ku joojinayo dagaalka ka socda Marinka Gaza ee dhulka reer Falastiin. Wafuud ka kala socota Israa’iil iyo Xamaas ayaa gaaray magaalada Sharmal Sheekh si ey ugu diyaar garoobaan wada hadallo ey ka qeyb galayaan Masar, Mareykanka iyo Qatar oo ah dalalkii hormuudka ka ahaa dhex dhexaadinta labada dhinac ee dagaalka uu socday.
QORSHAHA LABAATANKA QODOB:
Waxaa xusid mudan in Trump uu todobaadkii hore ku dhawaaqay qorshe ka kooban 20 qodob oo lagu soo afjarayo dagaalka Marinka Gaza, nabadna lagu dhalinayo. Qorshahan ayaa ugu horayn waxaa ka mid ahaa in si deg deg ah loo sii daayo dhammaan Maxaabiista Israa’iil, kuwa nool iyo kuwa dhintay, iyadoo lagu beddelanayo in Israa’iil ey sidoo kale sii deyso boqollaal Maxaabiis Falastiiniyiin ah. Sidoo kale waxaa lagu qeexay in si tartiib tartiib ah ey ciidamada Israa’iil uga baxaan Marinka Gaza, iyadoo aan la cayimin jadwalka, in hubka laga saaro guud ahaan Gaza, iyo in Xamaas laga saaro maamulka dhulka la burburiyay. Waxa kale oo ka mid ahaa samaynta Hay’ad ku-meel-gaar ah oo maamula Gaza, iyada oo la hoos-joogo kormeerka caalamiga ah iyo ka-qaybgalka, iyadoo maamulka Falastiiniyiinta ey markaa ka dib ey la wareegi doonaa hawshan.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
MADAX UNESCO OO MARKII UGU HOREYSAY LOO DOORTAY NIN CARAB AH.
(SAWIRKA)-DR.KHALID CANAANI.
(PARIS)-Dr. Khaled AL-Cnaani oo Masari ah ayaa loo doortay Guddoomiyaha Hay'adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Waxbarashada, Sayniska iyo Dhaqanka ee loo yaqaano UNESCO, ka dib markii ey soo jeediyeen Guddiga Fulinta ee Ururka Isniinta maanta ah magaalada Paris. Dr.AL-Canani, oo 54 jir ah, ayaa jagadaas kula tartamay Edward Firmin Matoko, oo 69 jir ah, una dhashay Jamhuuriyadda Congo, oo hadda ah Ku Xigeenka Agaasimaha Guud ee Xiriirka Dibadda ee Hayadda UNESCO. Golaha fulinta ee UNESCO ayaa 55-2 ugu codeeyay AL-Canaani, Wasiirkii hore ee Dalxiiska iyo qadiimiga Masar, isagoo ka horjeeda Edouard Firmin Matoko oo 69 jir ah oo u dhashay Jamhuuriyadda Congo. Maraykanku kama uusan qeybgelin codeynta maanta dhacday. AL-Canani ayaa ahaa qofka ugu cad-cadaa inuu ku guuleysto codbixinta sirta ah, waxaana loo doortay muddo afar sano ah, isagoo xilka kala wareegay Azoulay oo Faransiis ah, oo xilka hayay labo xilli oo afar sano ah, waana xilliga ugu badan ee haweeney ey xilka ku qaban karto. Dr. Khaled AL--Canaani waa qofkii ugu horeeyey ee kasoo jeedo dal Carbeed oo Madax ka noqota Ururka UNESCO,waana Afrikaankii labaad ee qabta jagadan, ka dib Senigaal Amadou Mbaut (1974-1987). Tan iyo markii la aasaasay UNESCO, ma jiro sarkaal Carab ah oo qabtay jagada Agaasimaha guud, si ka duwan Qaramada Midoobay, oo uu hogaaminayay Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Masar Boutros Boutros-Ghali, oo sidoo kale ahaa Guddoomiyaha Ururka Caalamiga ah ee La Francophonie. Musharixiinta Carabta ah ayaa horay u tartamay, waxaana ka mid ahaa Ismaaciil Serageldin, Faaruuq Hosni, iyo Moushira Al-Khattab (Masar), Ghazi Al-Gosaibi (Sacuudi Carabiya), Mohammed Al-Badawi (Algeria), Hamad Uzair Al-Kuwari (Qatar), Vera Al-Khoury (Lebanon), iyo Rachad Lafarah (Djibouti). Al-Canaani waxa uu ololihiisa bilaabay horraantii Abriil 2023, tan iyo markaas waxa uu ku guulaystay in uu dhiso taageero xooggan oo heer gobol ah iyo xulafo caalami ah. Sidoo kale waa musharaxa la ansixiyay ee Jaamacadda Carabta iyo Midowga Afrika, wuxuuna taageero ka helay kooxo kale oo caalami ah.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
WHO OO KA DEYRISAY XAALADDA CAAFIMAAD EE CARUURTA GAZA.
(SAWIRKA)-CARUURTA GAZA.
(WHO/UN)-Hooyooyinka iyo dhallaanka dhawaan dhashay ee Gaza ayaa wajahaya xaalad aad u daran iyadoo isbitaalka Naasir ee ku yaal Koonfurta Gobolka ey buux dhaafiyeen bukaanno kasoo cararay Waqooyiga iyo Agabkii caafimaadka oo gabaabsi ah, UNICEF ayaa sidaas sheegtay Jimcaha maanta ah. "Xaaladda Hooyooyinka iyo dhallaanka cusub ee Gaza weligood kamay xumaanin. Cusbitaalka Naasir, waxaan ku aragnaa waddooyin isbitaallo ah oo ey dul-saaran yihiin haween dhawaan umulay," afhayeenka UNICEF James Elder ayaa u sheegay wariyeyaasha isagoo ku sugan Geneva isagoo u soo diray xiriiriyaha muuqaalka ah ee Gaza. Ururka Caafimaadka Adduunka(WHO) ayaa Jimcaha maanta ah sheegay in nidaamka caafimaadku uu qarka u saaran yahay inuu burburo. Dr Rik Peeperkorn, oo ah wakiilka WHO ee dhulka Falastiiniyiinta ee la haysto ayaa sheegay inuusan waligiis arag cisbitaal Naasir oo aad u saxma ah, iyadoo bukaannadu ey ka cararayaan magaalada Gaza oo ah xudunta u ah duullaanka milatari ee Israa'iil, oo ku wajahan Koonfurta Gobolka. Israa’iil ayaa u sheegtay guud ahaan malaayiinta qof ee ku nool magaalada Qaza iney u jiheystaan dhanka Koonfureed, iyadoo ey qaadayso mid ka mid ah weerarradii ugu weynaa ee bishan, iyadoo wacad ku martay iney xididdada u siibi doonto dagaalyahannada Xamaas oo ey ku sheegtay iney tahay saldhigyadii ugu dambeeyay ee ey ku lahaayeen magaalada ugu weyn Gaza. "Waddo kasta waxaad ku arkeysaa joodariyaal iyo bukaano dhulka yaalla, waxaa jira koror aad u weyn," ayuu yiri Peeperkorn, isagoo raaciyay in tiro badan oo bukaanno ah ey ka imaanayaan Waqooyiga. Keliya 14 ka mid ah 36 Isbitaal ee Gaza ayaa qayb ahaan shaqaynayey, sida ey sheegtay WHO. Dadka da’ada ah waxa ey sharaxeen hooyooyin cusub iyo carruurtooda dhawaan dhashay oo jiifa sagxada cisbitaalka Naasir, waxa kale oo uu sheegeen iney arkeen saddex ilmood oo dhicisoobay oo wadaagaya hal il Ogsajiin ah. "Waxay wadaageen min 20 daqiiqo. Labada kale ee carruurta ah ayaa ooya halka ilmaha saddexaad uu helayo ogsijiintaas 20 daqiiqo," ayuu yiri Elder. WHO ayaa sheegtay in ey jirto gabaabsi aad u weyn oo dhanka saadka ah. "Waxaan aragnaa yaraanta si deg deg ah oo hoos u dhaceysa alaabta muhiimka ah sida xirmooyinka dhaymada, faashada ... laakiin sidoo kale wax walba waxay la xiriiraan sahayda dhiigga iyo qalabka lagu shubo," ayuu yiri Peeperkorn, isagoo ka warbixinaya dhibaatooyinka socda ee helitaanka saadka.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
MW-TRUMP OO ISRA’IIL UGU BAAQAY INEY SI DEG DEG AH U JOOJISO DUQEYNTA MARINKA GAZA.
(SAWIRKA)-TRUMP IYO NETANYAHU.
(WASHINGTON)-BREAKING NEWS: Madaxweynaha dalka Maraykanka Donald Trump ayaa goor dambe oo Jimcada maanta ah ugu baaqay Israa'iil iney "Si deg deg ah u joojiso duqeymaha Gaza" ka dib markii Xamaas ey ka jawaabtay Qorshihiisa Nabadeed ee dagaalka. "Iyada oo ku saleysan Bayaanka ey hadda soo saartay Xamaas, waxaan aaminsanahay in ey diyaar u yihiin nabad waarta, Israa'iil waa in ey si deg deg ah u joojiso duqeynta Gaza, si aan u soo saarno la Haystayaasha si nabad ah oo deg deg ah." Trump ayaa ku yiri qoraal uu soo dhigay bartiisa bulshada ee Runta. Madaxweynaha Mareykanka ayaa intaa ku daray in arrintan eysan khuseyn Gaza oo keliya. "Tani waxay ku saabsan tahay muddo dheer oo la raadinayey NABAD Bariga Dhexe," ayuu raaciyay. Hadalka Trump ayaa yimid wax yar ka dib markii Xamaas ey soo bandhigtay jawaabta ey ka bixisay Qorshihiisa Nabadeed ee ka kooban 20-ka qodob, kaasoo ogolaansho dadweyne ka helay tobannaan waddan oo ey ku jiraan dalalka Carabta iyo kuwa Muslimka ah ee hoggaaminaya. Bayaan ey soo saartay Xamaas ayay ku soo dhaweysay qorshahan balse waxay codsatay in faah faahin dheeri ah laga bixiyo qodobada qaar, taasoo keentay in la is weydiiyo in ey ogolaadeen qabyo qoraalka iyo in kale. Kooxdu waxay sheegtay iney aqbali doonto in la sii daayo dhammaan la Haystayaasha Israa'iil, kuwa nool iyo kuwa dhintayba, waxayna caddeeyeen iney diyaar u yihiin iney si deg deg ah u dhexgalaan, iyada oo loo marayo dhexdhexaadiyeyaasha, si looga wada hadlo qorshaha. Xamaas ayaa sidoo kale sheegtay iney aqbali doonto in maamulka Marinka Gaza lagu wareejiyo Hay’ad Falastiiniyiin ah oo ka kooban farsamo-yaqaano Madax-bannaan. Weli, ma eysan soo hadal qaadin hub ka dhigista, taas oo ah dalabka muhiimka ah ee Mareykanka iyo Isra’iil. Trump ayaa horraantii Jimcihii siiyay waqti kama dambays ah Xamaas iney ka jawaabto Axadda haddii kale "dhammaan cadaabta" ey dillaaci doonto.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
XARAKADDA XAMAAS OO AQBASHAY SOO JEEDINTII MW-TRUMP.
(SAWIRKA)-MARINA GAZA.
(DOHA)-Ururka Xamaas ee reer Falastiin ayaa fiidnimada maanta oo Jimca ah ku dhawaaqday in ay u gudbisay jawaabteeda qorshaha Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump uu ku doonayo in lagu soo afjaro dagaalka Marinka Gaza ee dhex dhexaadiyeyaasha Masar iyo Qatar. Bayaan ey soo saartay fiidnimada jimcaha maanta ah,ayey xarakada ku dhawaaqday iney aqbaleen qaar ka mid ah qodobada qorshaha nabadda ee Madaxweynaha Mareykanka, laakiin waxay u arkeen in kuwa kale ey u baahan yihiin gorgortan dheeri ah. Ururka Xamaas waxa ey bayaankeeda ku sheegtay in ey wada tashi qoto dheer ka dhex samaysay Hay’addeeda Hoggaamineed, iyo sidoo kale la tashiyo ballaadhan oo ey la yeelatay ciidammada Falastiiniyiinta iyo kooxaha, iyo sidoo kale dhexdhexaadiyeyaal iyo saaxiibo, si ey u gaaraan mawqif mas’uul ah oo la xiriira qorshaha Trump. Waxay intaas ku dartay iney aad uga mahadcelinayso dadaalka Carabta, Islaamka iyo kuwa caalamiga ah, iyo sidoo kale dadaallada uu wado Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump, isagoo ku baaqay in la joojiyo dagaalka Marinka Gaza, Maxaabiista la isweydaarsado, in si deg deg ah gargaar loo soo galo, iyo diidmada qabsashada Marinka iyo ka barakicinta dadkayaga Falastiiniyiinta. Dhaqdhaqaaqa ayaa ku dhawaaqay heshiiskooda si loo sii daayo dhammaan Maxaabiista Isra’iil, kuwa nool iyo kuwa dhintay, iyadoo la raacayo habka sarrifka ee lagu qeexay soo jeedinta Madaxweyne Trump, waxaana la bixiyaa shuruudaha lagama maarmaanka ah ee habka sarrifka." Waxay xaqiijisay "in ey diyaar u tahay in ey si deg deg ah u gasho wadahadal, iyada oo loo marayo dhexdhexaadiyeyaasha, si looga hadlo faahfaahinta arrintan." Xamaas ayaa sidoo kale ku dhawaaqday "heshiiskeeda ah in maamulka Marinka Gaza lagu wareejiyo Hay'ad Falastiiniyiin ah oo ka kooban Farsamo-yaqaanno Madax-bannaan, oo ku saleysan is-afgaradka Qaranka Falastiin iyo taageerada Carabta iyo Islaamka." Waxay ku nuuxnuuxsatay in "arrimo kasta oo la xiriira mustaqbalka Marinka Gaza iyo xuquuqda dadka reer Falastiin ey ku xiran yihiin mawqif Qaran oo dhamaystiran, oo ku salaysan shuruucda caalamiga ah iyo qaraarada, waxaana looga doodayaa qaab-dhismeed heer Qaran ah oo Falastiiniyiin ah, kaasoo Xamaas lagu dari doono oo ey gacan ka geysan doonto si masuuliyad leh." Horaantii Jimcaha maanta ah, Trump wuxuu Hamas u qabtay ilaa fiidnimadii Axadda si ey u gaaraan waxa uu ugu yeeray "fursaddii ugu dambeysay" ee qorshihiisa mustaqbalka Marinka Gaza, isagoo ku hanjabay "Naarta ayaa ka dillaaci doonta" dagaalyahannada dhaqdhaqaaqa haddii eysan si wanaagsan uga jawaabin soo jeedintiisa. Madaxweynaha Mareykanka ayaa hanjabaadii ugu dambeysay ee Xamaas soo dhigay qoraal uu ku qoray bartiisa bulshada ee runta Jimcihii ka dib markii saraakiisha sare ee Xamaas ey sheegeen in ey diidan yihiin in ey la falgalaan qaab “qorshaha gabi ahaanba qaata ama gabi ahaanba diida”, laakiin ey wadahadalo kula jireen dhexdhexaadiyeyaasha si ey u dejiyaan jawaabtooda. Waxaa isa soo taraya cadaadiska lagu hayo Xamaas si ey u aqbasho qorshahan oo ey taageerayaan quwadaha waa weyn ee Carabta iyo Yurub. Muddada kama dambaysta ah ee Trump iyo sida muuqata ee Xamaas ey u door bidayso wadahadallo dheeraad ah ayaa muujinaya farqiga ballaadhan ee u dhexeeya labada dhinac iyadoo uu dagaalku ku sii dhowaanayo sannadkiisii labaad. Trump ayaa qoray: "Heshiis waa in lala gaaro Xamaas 6 PM waqtiga Washington (22:00 GMT) Axadda. Dhammaan dalalku way ogolaadeen! Haddii fursaddan ugu dambeysa ee heshiiska aan la gaarin, cadaabta waxay ku jabi doontaa Xamaas si aan qofna horay u arag." Madaxweynaha Mareykanka oo horraantii toddobaadkan uu weriye weydiiyey in ey bannaan tahay wadahadallo dheeraad ah oo ku saabsan qorshihiisa, ayaa yiri, "Ma badna." Qorshuhu waxa uu dhigayaa xabbad joojin deg deg ah iyo in la is dhaafsado dhammaan Maxaabiista ey Xamaas haysato si loo sii daayo Maxaabiista Falastiiniyiinta ah ee u xiran Israa’iil, in Israa’iil wejigeeda ka baxdo marinka Qaza, hub ka dhigista Xamaas, iyo in la dhiso dawlad ku meel gaar ah oo ey hoggaaminayso Hay’ad caalami ah. Labada dal ee dhexdhexaadinta ka wada Qatar iyo Masar, ayaa Hamas u soo bandhigay qorshahan ka kooban 20-ka qodob, ka dib markii uu Raysal Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu uu ansixiyay ka dib wadahadal uu Trump kula yeeshay Aqalka Cad. Xamaas kama eysan qeyb galin wada xaajoodka keenay soo jeedinta Trump ee ku aadan in ey hubka ka tanaasusho, dalabkaas oo xarakada ey horay u diiday.
XIGASHO-AL-CARABIYA.
URURKA XAMAAS OO BEENIYEY EEDEYNTII JARMALKA.
(SAWIRKA)-BOOLISKA JARMALKA.
(GAZA)-Ururka Xamaas ee reer Falastiin ayaa si cad u beeniyey war ka soo baxay dowladda Jarmalka oo ahaa iney xirtay xubno ka tirsan dhaqdhaqaaqooda.Warbixin uu Ururka Xamaas soo saaray Arbacada maanta ah ayaa lagu xaqiijiyay ineysan wax xiriir ah la lahayn mid ka mid ah shaqsiyaadka maanta lagu xiray Jarmalka. Waxa ey sidoo kale hadalkeeda sii raacisay “Eedaynta ah in maxaabiista lagu tuhmayo iney xiriir la leeyihiin Xamaas waa kuwo aan sal iyo raad toona lahayn oo ujeedkoodu yahay in lagu waxyeeleeyo dhaqdhaqaaqa iyo in lagu wiiqo dareenka shacabka Jarmalku u hayo shacabka Falastiin iyo halganka sharciga ah oo ey kaga soo horjeedaan gumeysiga iyo dagaalka lagu hayo marinka Qaza. Waxa ey sidoo kale carabka ku adkeysay in Siyaasaddeedu ey ahayd, welina ey tahay, in halgankeeda ka dhanka ah Isra’iil ey ku koobto Falastiin oo kaliya, sida ey hadalka u dhigtay. Arrintan ayaa timid ka dib markii maamulka Jarmalku uu ku dhawaaqay in magaalada Berlin lagu xiray saddex Ajaanib ah oo looga shakisan yahay inay ka tirsan yihiin ururka Xamaas .
HUBKA IYO DUULAANKA:
Wariyaha Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carabiya ayaa soo sheegay in booliska Jarmalka ay ka heleen hub ay haysteen xubno looga shakisan yahay Ururka Xamaas oo ku sugan gudaha Jarmalka. Waxay intaas ku dartay in ciidamada ammaanku ey hadda howlgallo ka wadaan magaalooyin badan oo Jarmal ah ka dib markii ey qabteen saddex qof oo lagu tuhunsan yahay iney ka tirsan yihiin dhaqdhaqaaqa. Dhankeeda, Xeer Ilaalinta Guud ayaa Arbacada maanta ah sharaxday in Maxaabiista looga shakisan yahay iney isu diyaarinayeen falal xun-xun, sida ey sheegtay Wakaaladda Wararka ee Reuters. Waxa uu intaasi ku daray in saddexda nin ee la qabtay looga shakisan yahay iney hub iyo rasaas u gudbinayeen Xamaas si ey ugu adeegsadaan dilalka qorsheysan ee lala beegsanayo xarumaha Israa’iil iyo Yuhuudda ee dalka Jarmalka. Xeer ilaalinta ayaa sidoo kale sheegtay in intii la soo qabanayay laga helay qori AK-47 ah, Bastoolado badan, iyo rasaas aad u badan.
MAWQIFKA ISRA’IIL:
Waxaa xusid mudan in xarigan uu yimid ka dib markii daraasaad uu taageeray xafiiska ka Hortagga Takoorka ee dowladda Federaalka Jarmalka lagu soo gabagabeeyay Talaadadii in Yahuudda ku nool dalkaas iney la il daran yihiin dhibaatadii ka dhalatay weerarkii October 7, 2023, iyo in inta badan ey dareemaan cidlo ama diidmo. Jarmalku waxa uu qayb ahaan hakiyay hubkii uu u dhoofin jiray iyo iibintii Israa’iil tan iyo 7-dii Oktoobar, 2023, sababo la xiriirta dagaalka dhiigga badan ku daatay ee Marinka Gaza. Waxay ku baaqday iney lagama maarmaan tahay in Xamaas laga saaro xal kasta ee Mustaqbalka Marinka Gaza ka dib marka uu dhammaado dagaalka.
XIGASHO-AA.
DALKA JARMALKA OO XABSIGA DHIGAY SEDDEX QOF OO LOOGA SHAKISAN YAHAY INEY XAMAAS TAAGEERAAN.
(SAWIRKA)-BOOLISKA JARMALKA.
(GERMANY)-Masuuliyiinta dalka Jarmalka ayaa ku sheegay iney magaalada Berlin lagu xiray saddex Ajaanib ah oo looga shakisan yahay iney ka tirsan yihiin Ururka Xamaas. Xeer-ilaalinta guud ayaa Arbacada maanta ah sharaxday in Maxaabiista looga shakisan yahay iney isu diyaarinayeen falal xun-xun, sida ey sheegtay Wakaaladda Wararka ee Reuters.
HUBKA IYO DILALKA QORSHEYSAN:
Waxa uu intaasi ku daray in saddexda nin ee la qabtay looga shakisan yahay iney hub iyo rasaas u gudbinayeen Ururka Xamaas si ey ugu adeegsadaan dilalka qorsheysan ee lala beegsanayo Xarumaha Israa’iil iyo Yuhuudda ee dalka Jarmalka. Xeer ilaalinta ayaa sidoo kale sheegtay in intii la soo qabanayay laga helay qori AK-47 ah, Bastoolado badan, iyo rasaas aad u badan. Xariga ayaa yimid ka dib markii daraasad uu taageeray Xafiiska ka Hortagga Takoorka ee dowladda Federaalka Jarmalka lagu soo gabagabeeyay talaadadii in Yuhuuda ku nool dalkaasi ey la il daran yihiin dhibaatadii ka dhalatay weerarkii October 7, 2023, iyo in inta badan ey dareemaan cidlo ama in la diido. Jarmalku waxa uu qayb ahaan hakiyay hubkii uu u dhoofin jiray iyo iibintii Israa’iil tan iyo 7-dii Oktoobar, 2023, sababo la xiriirta dagaalka dhiigga badan ku daatay ee Marinka Gaza. Waxay ku baaqday inay lagama maarmaan tahay in Xamaas laga saaro xal kasta oo mustaqbalka Gaza ka dib marka uu dhammaado dagaalka.
XIGASHO AL-CARABIYA.
SOO JEEDINTA MW-TRUMP EE XABAD JOOJINTA GAZA OO LAGA KEENAY SHAN SU’AAL.
(SAWIRKA)-BURBURKA GAZA.
(WASHINGTON/USA)-Soo jeedinta Madaxweynaha Mareykanka ee ka kooban 20-ka qodob ee xabbad joojinta Gaza waxaa ku jira qodobo badan oo madmadoow ah oo go'aamin kara mustaqbalka Falastiin iyo gobolka. Markii lagu soo bandhigay Aqalka Cad Isniintii, isaga oo uu weheliyo Ra'iisul Wasaaraha Israel Benjamin Netanyahu, Madaxweyne Donald Trump ayaa qorshahan ku tilmaamay mid taariikhi ah. Laakin in la ogaado tafaasiisha qaar ka mid ah waxyaabaha ay ka kooban tahay waxay u badan tahay inay caqabad weyn ku noqon doonto hirgelintiisa.Hadaba halkan waxaa ah Shan Arrimood oo aan la xallin oo ku saabsan soo Jeedinta:
(1)-SIDEE LOO MAAMULI DOONAA MARINKA GAZA?
Soo jeedintu waxay higsanaysaa "maamul ku meel gaar ah oo leh guddi farsamo oo Falastiiniyiin ah" kaasoo kormeeri doona arrimaha dhulka. Balse ma faah faahin qaabka loo dhisi doono Guddigan iyo cidda soo xuli doonta xubnahooda.
Waxaa intaa dheer, qorshuhu wuxuu sheegayaa in Trump iyo Toni Blair, Raysal Wasaarihii hore ee Boqortooyada Ingiriiska, ey hogaamin doonaan "guddi nabadda" oo ilaalin doona guddiga maamulka. Laakin khariidadda tubta ma sharaxdo nooca xiriirka ka dhexeeya guddigan iyo guddiga Falastiiniyiinta, ama heerka go'aannada maalinlaha ah la gaari doono.
(2)-MAAMULKA FALASTIIN MA KU LUG YEELAN DOONAA?
Qorshaha Trump ayaa sheegaya in maamulka ku meel gaarka ah ey la wareegi doonaan maamulka Gaza ilaa "waqtigaas oo kale marka maamulka Falastiiniyiinta (PA) ey dhamaystiraan barnaamijkeeda dib u habeynta" oo ey si ammaan ah oo wax ku ool ah ula wareegi karaan maamulka Gaza". Hase yeeshee, weli ma cadda cidda caddaynaysa in PA ey diyaar u tahay iney la wareegto Gaza ama waxa cabbirrada ey tahay in loo buuxiyo PA si ey u maamusho maamulka dhulka. Luqadda soo jeedintu waxay sidoo kale ula dhaqantaa Gaza sidii madax-bannaanideeda, ma aha mid ka mid ah Falastiin, oo ey tahay in lala midoobo inta kale ee dhulka Falastiiniyiinta ee la haysto. Dhanka kale Netanyahu, oo sheegay inuu aqbalay soo jeedinta, ayaa dhamaantood meesha ka saaray in PA ey ku soo noqoto Gaza. "Gaza ma maamuli doonto Xamaas, mana maamuli doonto maamulka Falastiin," Raysal Wasaaraha Israa'iil ayaa yiri, isagoo garab taagan Trump.
(3)-SIDEE LOO DHISI DOONAA CIIDAMADDA CAALAMIGA AH?
Qorshuhu wuxuu sheegayaa in Amniga Marinka Gaza ey sugi doonto "Ciidanka Xasilinta Caalamiga ah ee ku meel gaarka ah", laakiin xaggee ka iman doontaa, iyo maxay noqon doontaa waajibaadkeedu? Ma cadda dalalka doonaya iney ciidamo u diraan Gaza, iyo kuwa la aqbali karo qorshahan. Soo jeedintu sidoo kale ma qeexayso mas'uuliyadda iyo xeerarka shaqo ee nabad-ilaalinta. Ma u dhaqmi lahaayeen sidii ciidan, booliis, ama goob jooge ahaan? Ma loo xilsaari lahaa iney la wareegaan Xamaas? Ma awoodaan iney la dagaalamaan ciidamada Isra’iil si ey u difaacaan Falastiiniyiinta?
(4)-GOORMEE AYEY ISRA’IIL KA BEXEYSAA?
Soo jeedintu waxay sheegaysaa in Israa'iil ey ka bixi doonto Gaza "iyadoo lagu saleynayo heerarka, marxaladaha muhiimka ah, iyo waqtiyada la xiriira burburinta". Mar labaad, bixinta ma dejin jadwal ka bixista Israa'iil ama heerar cad sida iyo goorta ey dhici doonto. Waxaa intaa dheer, waxa ey sheegtay in Israa'iil ey sii hayn doonto "xakamaynta amniga" ee Gaza ilaa dhulku "si habboon uga nabad galo khatar kasta oo Argagixisa ah". Laakiin ma jiro wax war ah oo ku saabsan cidda ugu dambeyntii go'aamin doonta marka shuruudahan la buuxiyo.
(5)-DAWLADNIMADA FALASTIIN MA KU JIRTAA KAARARKA?
Intii lagu guda jiray shirkiisa Jaraa'id ee Isniintii, Trump wuxuu sheegay in xulafada dhowr ah ey "si nacasnimo ah u aqoonsadeen dawladda Falastiin… Soo jeedintu waxay tixraacaysaa rajada dawladnimada Falastiiniyiinta ee ka dambeeya darbi qaro weyn oo daruuri ah, xaaladaha iyo u qalmida. "In kasta oo Gaza dib-u-horumarinta horumarinta iyo marka barnaamijka dib-u-habaynta PA si daacad ah loo fuliyo, shuruudaha ayaa laga yaabaa iney ugu dambeyntii u diyaar garoobaan waddo lagu kalsoonaan karo oo loo maro is-xukunka Falastiiniyiinta iyo dawladnimada, taas oo aan u aqoonsannahay rabitaanka dadka Falastiiniyiinta," ayay tiri. Sidaa daraadeed, horumarinta Gaza iyo PA "dib u habeyn" ayaa loo dejiyay shuruudo. Xitaa markaa, wada-xaajoodyada dawladda Falastiin "waxaa laga yaabaa" iney jiraan. Lama dammaanad qaadayo. Waxaa intaa dheer, soo jeedintu ma aqoonsanayso xaqa ey u leedahay dawladnimada Falastiin. Hase yeeshe, waxay aqoonsan tahay dawladnimada iney tahay wax ey Falastiiniyiintu raadinayaan.
XIGASHO-AL-JAZEERA/ENGLISH.
XUUTIYIINTA YEMEN OO GENTAAL KU DHUFTAY MARKAB SITA CALANKA HOLLAND.
(SAWIRKA)-MARKAB KU GUBANAAYO GACANKA CADMEED.
(ADEN/YEMEN)-Ilo-wareedyo dhinaca badaha Yurub ah ayaa xaqiijiyey in Markabka kuwa Xamuulka ah oo laga leeyahay dalka Holland ayaa lagu weeraray meel 128 Mayl-badeed Koonfur-bari ka xigta Dekedda magaalada Cadan ee Koonfurta Yemen. Hawlgalka Yurub ee "Aspedes" ayaa ku sheegay qoraalo taxane ah oo ey soo dhigeen bartooda Twitter-ka ee "X", fiidnimadii Isniinta, in "Markabka qaada Xamuulka ganacsi ee (MV MINERVAGRACHT), uu dab qabsaday ka dib markii lagu weeraray Gacanka Cadmeed,isagoo ku socdaalayey biyaha badda caalamiga ah,shaqaalihii Markakane waxa ey lumiyeen iney xakameeyaan dabka ka kacay Markabka. Waxay intaas ku dartay in Markabka guud ee xamuulka qaada ee calanka Holland ka babanaya uusan codsan in lagu ilaaliyo Ciidamada Badda Yurub ee ku sugan aaggaas. Aspedes waxa uu tilmaamay iney hadda samaynayso qiimayn joogto ah oo ku saabsan xaaladda, iyada oo la kaashanaysa maamullada Yurub iyo gobolka, isaga oo intaa ku daray: "Waxaan diyaar u nahay inaan fududeyno tallaabo kasta oo lagama maarmaan ah oo ku saabsan markabka iyo shaqaalihiisa." Ciidamada Badda Yurub waxay ku celiyeen sida ey uga go'an tahay iney "ilaaliyaan nolosha bini'aadamka ee badda iyo ka qayb qaadashada xorriyadda socdaalka ee badaha sare." Warbixinadii ugu horeeyay ayaa tilmaamaya in laba shaqaale ah ey wax soo gaareen,waxaane Markabka saarnaa 12,200 tan ey suurtagal tahay iney Gubteen, "laakiin wararkii u dambeeyay ma sheegin wax dhaawac ah ama dhimasho ah," sida laga soo xigtay Hawlgalka Badaha Yurub. Xarunta Warfaafinta, Iskaashiga iyo Wacyigelinta ee Milliteriga Faransiiska ee (MICA Center) ayaa hore u sheegtay in weerarkii Isniintii lagu qaaday Markabka “Minervagracht” ee laga leeyahay dalka Holland uu ahaa kii labaad ee todobaad gudihiis ah. "Xuutiyiintu waxay hore ugu beegsadeen gantaal 23-kii Sebtembar, laakiin Markabka lama garaacin, maadaama uu gantaalku ku soo degay meel ku dhow laba mayl-badeed oo u jirta gacanka Cadmeed." Kooxda Xuutiyiinta ayaan weli sheegan mas’uuliyadda weerarka lagu qaaday Markabka, balse xarunta Mica Center ee Faransiiska ayaa dhacdadan ku macneysay kooxda, iyadoo sheegtay in markabku uusan wax xiriir ah la lahayn Israa’iil, sababta Xuutiyiinta ey labo jeer u beegsadeenna ilaa hadda lama oga. Tan iyo sannadkii 2023-kii, Xuutiyiinta ayaa weerarayay Maraakiib ey u arkaan iney ku xiran yihiin Israa’iil, xilli ey marayeen Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed.
XIGASHO-AL-CARABIYA.