DAKA SUUDAAN OO EEDEYN KULUL U JEEDIYEY DALKA IMAARAATKA.

(SAWIRAK)-GEN.AL-CADHA’A.

(KHARTOUM/SUDAN)-Jeneraal sare oo Suudaani ah, Yasir AL-cadha’a, ayaa Axaddii ku eedeeyay dalka Isutaga Imaaraadka Carabta (UAE) inay qorsheynayaan inay Suudaan ka dhigaan "Xarunta colaadda" ee Afrika si ay u helaan kheyraadkeeda, taasoo dib u cusboonaysiisay sheegashada Abu Dhabi ee ah inay maalgeliso Ciidamada Taageerada Degdegga ah (RSF). Hadalka AL-cadha’a ayaa daba socda go’aankii Suudaan ay ku sheegtay in Imaaraadka uu yahay “Dowlad gardaro ah” oo ay xiriirka diblomaasiyadeed u jartay, iyadoo ku eedeysay inay taageerto jabhadda RSF oo dagaal kula jirta ciidamada muddo ka badan laba sano. Khudbad uu u jeediyay askarta xarunta ciidamada qalabka sida ee Khartuum, AL-cadha’a, oo xubin ka ah Golaha Sare, wuxuu sheegay in Imaaraadku "ay dagaal ku soo qaadeen Suudaan tan iyo Abriil 2023." Wuxuu ku eedeeyay hadafku inuu ahaa "in dadka Suudaan laga saaro dhulkooda oo la dhaco maalkooda," isagoo ku andacoonaya "Qorshaha Imaaraatka" wuxuu bilowday 2017 si ay u maamusho awoodda Suudaan oo ay gaarsiiso qaybo ka mid ah Libya, Chad, South Sudan, iyo Niger. "Qorshahan waxaa looga golleeyahay in Suudaan laga dhigo Xarunta Fowdada, Iskahorimaadka, iyo Argagixisada ee Qaaradda Afrika, taasoo u oggolaanaysa Imaaraadka inay ka faa'iideystaan ​​kheyraadka qaaradda," ayuu yiri AL-cadha’a. Jeneraalka ayaa ku eedeeyay Madaxda Imaaraatka oo uu ku jiro Madaxweyne Maxamed bin Zayed inay maalgeliyaan calooshood u shaqeystayaal, hub ay iibsadaan, iyo “Lacag Imaaraatka ah iyo laaluush” si ay saameyn ugu yeeshaan ururada caalamiga ah una iibsadaan daacadnimada Madaxda kale ee Dowlad goboleedyada. AL-cadha’a waxa uu wacad ku maray in ciidamada qalabka sida ay diyaar u yihiin dagaalka soo socda ayna ka adkaan doonaan RSF-ta oo inta badan loo yaqaan “Janjaweed” kana saari doonaan Gobolada Kordofan iyo Darfur. "Waan ka adkaan doonaa iyaga oo ka eryi doonnaa Kordofan iyo Darfur annagoo aaminsan Ilaahay iyo awooddayada," ayuu yiri. "Ma nihin dagaal-oogayaal...laakin waxaan ognahay dariiqa saxda ah ee nabadda si dagaalkani u noqdo kii ugu dambeeyay ee Sudan murugo." Wuxuu sheegay in tacaddiyadii ka dhacay EL-Fasher, oo ay ku jiraan dilal salka ku haya Qowmiyadaha iyo barakicinta qasabka ah, ay ka naxeen beesha caalamka oo uu ku andacooday in ay markii hore “ay iska indha tireen waxa dhacaya”. AL-cadha’a waxa uu ku dhaleeceeyay Hay’adaha Caalamiga ah in ay gargaar bini’aadantinimo geeyaan kaliya burburkii EL-Fasher ka dib. "Waa munaafiqiin iyo beenaalayaal," ayuu yiri, isaga oo sheeganaya ficilada "ceebta ah" ee halkaas lagu sameeyay "innaba may dhaqaajin."

XIGASHO-ST.

HUUTIYIINTA YEMAN OO MUUJIYEY INEY JOOJIYEEN WEERARADII BADDA CAS.

(SAWIRKA)-MALEESHIYADDA XUUTIYIINTA YEMAN.

(SANA’A/YEMAN)-Xuutiyiinta Yemen waxay muuqdaan inay joojiyeen weeraradii ka dhanka ahaa Israa'iil iyo Maraakiibta Badda Cas, iyadoo xabbad-joojin ruxaysa ay ka taagan tahay Marinka Qaza. Warqad aan daahin oo ay kooxda Xamaas u dirtay guutada AL-Qasaam ee Ururka Xamaas oo lagu daabacay khadka internetka, ayay Xuutiyiintu ku bixiyeen calaamadii ugu cad cad ee ahaa in weeraradooda la joojiyay. "Waxaan si dhow ula soconaa horumarka waxaanan cadeyneynaa in haddii cadowgu uu dib u bilaabo duullaanka gardarada ah ee ka dhanka ah Gaza, waxaan ku laaban doonnaa hawlgalladayada milatari ee qoto dheer ee gudaha Hay'adda Sahyuuniyadda, waxaana dib u soo celin doonnaa xayiraaddii saarneyd socdaalka Israa'iil ee Badda Cas iyo Carabta," warqad ka timid Maj. Gen. Yusuf Hassan AL-Madani, oo ah Madaxa ciidamada Xuuthiyiinta, ayaa lagu yiri. Xuutiyiintu ma aysan soo bandhigin wax qirasho rasmi ah oo ah in ololahooda gobolka uu istaagay. Milatariga Israa’iil oo bilaabay weeraro lagu dilayo Hoggaamiyeyaasha sare ee Xuutiyiinta, ayaa ka gaabsaday Talaadada maanta ah markii ay heshay Wakaaladda Wararka ee Associated Press. Wasiirka Difaaca Israa’iil Israel Katz ayaa bishii Sebtembar ku hanjabay in ay Xuutiyiinta “toddobo laab” ku dhufan doonaan weerarada lagu bartilmaameedsanayo Israa’iil ka dib weerar diyaaradeed oo ka dhacay Eilat oo ay ku dhaawacmeen 22 qof. Xuutiyiinta ayaa caan ka noqday caalamka intii uu socday dagaalkii Israa'iil iyo Xamaas oo ay ku qaadeen weeraro ay ku qaadeen maraakiibta iyo Israa'iil, kuwaas oo ay sheegeen in ay uga dan lahaayeen in ay Israa'iil ku khasbaan in ay dagaalka joojiyaan. Tan iyo markii xabad joojinta ay bilaabatay 10-kii Oct, ma jirin wax weeraro ah oo ay sheegatay kooxda. Halka Xuutiyiintu ay ku adkaysteen in ololahooda ay la beegsadeen Maraakiibta xiriirka la leh Israa'iil, Maraakiibta la weeraray waxay lahaayeen xiriir xaddidan haddii ay jiraan dagaalka Israa'iil iyo Xamaas. Ololaha ayaa dilay ugu yaraan sagaal badmaaxayaal ah waxaana la arkayay afar markab oo quusay. Waxay xoojisay maraakiibta badda cas, taas oo ku dhawaad ​​$ 1 tiriliyan oo badeecad ah ay mari jireen sannad kasta dagaalka ka hor. Weerarkoodii ugu dambeeyay ayaa lagu weeraray markabka xamuulka qaada ee Minervagracht 29-kii Sebtembar, halkaas oo ay ku dileen mid ka mid ah shaqaalihii markabka mid kalena waa ay ku dhaawacmeen. Weeraradan ayaa si weyn u hakiyay isu socodkii marinka Suweys ee Masar, kaasoo isku xira Badda Cas iyo Mediterranean-ka. Kanaalka ayaa weli ah mid ka mid ah bixiyeyaasha ugu sarreeya ee lacagta adag ee Masar, oo siinaya $ 10 bilyan 2023 iyada oo dhaqaalaheeda ballaaran uu la halgamayo. Hay’adda Lacagta Adduunka ee IMF bishii Luulyo ayaa sheegtay in weerarrada Xuutiyiinta “ay hoos u dhigeen sarifka lacagaha qalaad ee ka soo gala kanaalka Suweys 6 bilyan oo doollar sannadka 2024-ka.” Iyadoo gaadiidku ay kor u kacday dhawaanahaan weeraradii, qaar badan oo ka mid ah maraakiibta waxay sii wadaan inay u gudbaan Afrika iyagoo sii maraya Cape of Good Hope si ay uga fogaadaan Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed. Mareykanka ayaa horaantii sanadkan bilaabay olole duqeymo ba’an oo lagu bartilmaameedsanayo Xuutiyiinta taasi oo uu madaxweyne Donald Trump hakiyay wax yar ka hor safarkiisa Bariga Dhexe. Maamulka Biden ayaa sidoo kale qaaday duqeymo ka dhan ah Xuutiyiinta, oo ay ku jiraan adeegsiga Bambooyinka B-2 ee Mareykanka si ay u beegsadaan waxa ay ku tilmaameen godadka dhulka hoostiisa ee ay adeegsadaan Xuutiyiinta. Dhanka kale, Xuutiyiintu waxay maxaabiis ahaan u kaxeysteen tobannaan ka mid ah shaqaalaha hay'adaha Qaramada Midoobay iyo kooxaha kale ee gargaarka, iyagoo ku eedeeyay iyadoo aan wax caddayn ah loo hayn inay ahaayeen basaasiin - arrintaas oo ay si adag u beeniyeen UN iyo kuwa kale.

XIGASHO-AA.

GUDOOMIYAHA G/DAARFUUR OO KHARTUUM KULA HADLAY CIIDAMADDA.

(SAWIRKA)-CIIDAMADDA DALKA SUDAN.

(DARFUR/SUDAN)-Guddoomiyaha Gobolka Daafuur, Minni Arko Minawi, ayaa sheegay in gacan ku haynta deegaan aysan la macno ahayn in dagaalka uu dhamaaday, isagoo ula jeeday magaalada EL-Fasher. Khudbad uu u jeediyay ciidamada Sudan ee ku sugan caasimadda Sudan ee Khartoum, ayuu Minawi ku xaqiijiyay in awaamiir uu soo saaray Guddoomiyaha Golaha Qaranimada iyo Taliyaha Ciidanka Xoogga dalka, Cabdifataax AL-Burhaan, si loogu hormaro dhanka Galbeed oo ay dib ula wareegaan dhammaan dhulalka ay la wareegeen Ciidamada Taageerada Deg degga ah. Ilo deegaanka ah ayaa u sheegay Tv-ga caalamiga ah ee AL-Carabiya in duqeymo dhanka cirka ah lala beegsaday agagaarka garoonka diyaaradaha Nyala ee Koonfurta Darfur, kaasoo ay gacanta ku hayaan ciidamada Taageerada deg dega ah. Waxaa la maqlay qaraxyo waa weyn oo ku soo beegmaya duqeynta diyaaradeed. Wareysi uu siiyay AL-Carabiya, sarkaal ka tirsan warbaahinta dowladda Darfur, Aqad bin Koni ayaa beeniyay in ciidamada deg degga ah ay la wareegeen gacan ku haynta magaalada AL-Abyad ee Waqooyiga Kordofan, isagoo carabka ku adkeeyay in ciidanku ay ku sugan yihiin AL-abyad iyo hareeraheeda ayna iska caabinayaan weerar kasta. Ben Koni ayaa xaqiijiyay in Ciidamada Taageerada Degdegga ah ay ku go’doomiyeen shacabka Ceel Fasher oo ay ka hortagayaan in ay u qaxaan Tawila, sidoo kalena ay Hay’adaha Samafalka ka hortagayaan in ay gargaar u fidiyaan barakacayaasha. Qolka gurmadka deg-degga ah ee deegaanka AL-Dhina ayaa soo saartay baaq heer qaran ah oo deg deg ah si wax looga qabto dhibaatooyinka bini'aadantinimo ee ka dhashay qulqulka dadka badan ee ka barakacay EL-Fasher. Sida laga soo xigtay qolka gargaarka degdegga ah ee AL-dhina, in ka badan 850 qoys ayaa soo gaaray agagaarka deegaankaas iyaga oo aan haysan hoy, cunto iyo dawo, waxaana maqan gargaar bini'aadantinimo. Qolka gargaarka deg degga ah ayaa ugu baaqday beesha caalamka inay si deg deg ah u soo farageliyaan si loo xakameeyo dhibaatooyinka bani’adanimo.

XIGASHO-AA.

KOOXDA DAACISH EE SURIYA OO LABA JEER ISKU DAYDAY INEY DISHO MW-AXMED AL-SHARAC.

(SAWIRKA)-MW-AXMED AL-SHARAC.

(DAMASCUS/SYRIA)-Laba sarkaal oo sar-sare ayaa sheegay in Suuriya ay fashilisay laba qorshe oo kala duwan oo kooxda Dawladda Islaamka(ISIS) ku doonaysay inay ku khaarajiso Madaxweyne Axmed AL-Sharac, waxayna arrintan ku kordhisay muuqaal shakhsi ah qorshaha AL-Sharac ee uu ugu biirayo xulafada uu Maraykanku hoggaaminayo ee dagaalka kula jira kooxda xagjirka ah oo uu muddo dheer khilaaf ka dhexeeyey. Labadan ilo oo kala ah sarkaal ka tirsan bariga dhexe iyo sarkaal ka tirsan ciidamada ammaanka Suuriya, ayaa intaa ku daray in la fashiliyay labadii qorshe ee lala beegsaday AL-Sharaa dhawrkii bilood ee la soo dhaafay, taas oo hoosta ka xariiqday khatarta tooska ah ee ku wajahan madaxweynaha Suuriya oo uu doonayo in uu awooddiisa ku xoojiyo dal ay burburiyeen dagaallo sokeeye oo 14 sano socday. Ergeyga gaarka ah ee Maraykanka u qaabilsan Suuriya Tom Barrack ayaa horaantii bishan ku dhawaaqay in laga yaabo in al-Sharaa ay maalinta Isniinta saxiixdo heshiis ay kaga mid noqonayso isbahaysiga caalamiga ah ee uu Maraykanku hogaamiyo ee ka dhanka ah Daacish. Isbaheysiga ayaa sanadkii 2019-kii guul darro militari u geystay kooxda Daacish ee ka dagaalanta dalka Suuriya, iyaga oo kaashanaya ciidamada Kurdiyiinta ee Suuriyaan Dimuqraadiga ah ee uu hoggaamiyo (SDF),kuwaaso hadda gorgortan kula jira iney ku biiraan ciidamadda Suuriya.

XIGASHO-AL-CARABIYA.

ISRA’IIL OO WEERARTAY KOONFURTA DALKA LUBNAAN.

(SAWIRKA)-GAARIGA LA DUQEEYEY.

(BEIRUT/LEBNAN)-Hal qof ayaa ku dhintay tiro kalena waa ay ku dhaawacmeen weerar cusub oo ay Israa’iil ku qaadday baabuur marayay Koonfurta Lubnaan Isniinta maanta ah, sida ay sheegtay warbaahintu. Wakaaladda wararka rasmiga ah ee NNA ayaa sheegtay in diyaarad nooca aan duuliyaha lahayn ee Israa'iil ay ku dhufatay gaari meel u dhow magaalada Baysariyah ee degmada Sidon. Ma jiro wax tafaasiil ah oo intaas dhaafsiisan oo la xidhiidha aqoonsiga muwaadinka dhintay iyo tirada dhaawaca. Wakaaladdu waxay kaloo sheegtay in diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Israa’iil ay dul heehaabayaan hawada sare ee Gobolka Iqlim AL-Tuffax. Ma jiro wax hadal ah oo ka soo baxay ciidamada Israa’iil oo ku aadan warbixintan ay warbaahintu baahisay. Laba qof oo kale ayaa naftooda ku waayey duqeymo ay Israa’iil fulisay Axaddii. Xiisado ayaa ka taagnaa koonfurta Lubnaan muddo toddobaadyo ah, iyadoo ciidamada Israa’iil ay xoojiyeen duqeymaha cirka ee maalinlaha ah ee ay ka fulinayaan gudaha dhulka Lubnaan iyagoo ku andacoonaya inay bartilmaameedsanayaan xubnaha iyo kaabayaasha dhaqaalaha ee Xisbullah. Ciidamada Israa’iil ayaa dilay in ka badan 4,000 oo qof, ku dhawaad ​​17,000 oo kalena way ku dhaawacmeen weerarrada ay ku qaadeen Lubnaan, kuwaas oo billowday bishii Oktoobar 2023-kii, iskuna beddelay weeraro ballaaran bishii September 2024-kii.

XIGASHO-AA.

DALKA TURKIGA OO MARTIGEINAAYO SHIR LABA MAALMOOD AH KUNA SAAB…

(SAWIRKA)-CALAMADA FALASTIIN IYO TURKIGA.

(ISTANBUL/TURKEY)-In ka badan 200 Urur oo ka socda Turkiga iyo 48 waddan oo kale ayaa ku biiri doona Shirweynaha Gargaarka Bani'aadamnimada ee Gaza, oo ay soo qabanqaabisay Türkiye Diyanet Foundation (TDV), si loo muujiyo dhibaatada bini'aadantinimo ee Gaza iyo kor u qaadida midnimada caalamiga ah. Shir madaxeedka ayaa lagu qaban doonaa Istanbul Nov 11-12, iyadoo halku-dhiggiisu yahay "Mustaqbalka Gaza." Waxaa la filayaa in ay martigeliso in ka badan 400 oo kaqeybgale ah, oo ay ku jiraan wakiillo ka socda ururada bulshada rayidka ah, difaacayaasha xuquuqda aadanaha, aqoonyahanno, iyo wakiillada warbaahinta. Shir madaxeedka ayaa ujeedadiisu tahay in wax laga qabto dhibaatooyinka bini'aadantinimo ee Gaza ee labada sano ah iyadoo wax laga qabanayo baahiyaha deg degga ah ee malaayiin ay saameeyeen Kaabayaasha, Caafimaadka, Waxbarashada, iyo Guryaha. Waxay sidoo kale kor u qaadi doontaa gargaar waara iyo soo kabasho xabbad joojin ka dib. Shirkan oo socon doona muddo laba maalmood ah ayaa waxaa ka soo muuqan doona shan tabobar oo looga hadlayo dhammaan mowduucyada la xiriira gargaarka bini'aadantinimo ee dhamaystiran oo nidaamsan ee Gaza. Bayaanka kama dambaysta ah ayaa la soo saari doonaa dhamaadka shirwaynaha.

XIGASHO-ANADOLU.

ISGOYSKA RAFAX OO EY KA TAAGAN TAHAY DHIBAATO CULUS,SABAB?

(SAWIRKA)-XOOGAGA AL-QASAAM.

(GAZA/PL)-Dagaalyahannada Xamaas ee go’doomiyay deegaanka Rafah ee ay Israa’iil haysato ee Gaza ma isku dhiibi doonaan Israa’iil, garabka hubaysan ee kooxda ayaa sheegay Axadda maanta, iyaga oo ku boorriyay dhexdhexaadiyayaasha inay xal u helaan xiisad khatar gelinaysa xabbad-joojinta bisha jirta. Ilo-wareedyo ku dhow dadaallada dhexdhexaadinta ayaa u sheegay Reuters Khamiistii in dagaalyahannada ay hubkooda dhiibi karaan si ay ugu gudbaan deegaannada kale ee gobolka iyadoo la raacayo soo jeedin looga golleeyahay in lagu xalliyo ismari-waaga. Dhexdhexaadiyeyaasha Masar ayaa soo jeediyay, in si badbaado leh loo maro, dagaalyahannada weli ku sugan Rafah inay hubkooda dhiibaan Masar oo ay faahfaahin ka bixiyaan godad halkaas ku yaal si loo burburiyo, ayuu yiri mid ka mid ah ilo-wareedyada, sarkaal ammaanka Masar. Bayaanka Axada maanta ah ka soo baxay guutada Al-Qassam ayaa Israa’iil waxay ku sheegtay mas’uuliyadda inay la dagaalanto dagaalyahannada, kuwaasoo ay sheegtay inay is-difaacayeen. "Cadowgu waa inuu ogaadaa in fikradda is-dhiibida iyo is-dhiibidda aysan ku jirin qaamuuska guutooyinka AL-Qasaam," ayay kooxdu tiri. Ergeyga gaarka ah ee Mareykanka Steve Witkoff ayaa Khamiistii sheegay in heshiiska la soo jeediyay ee ku saabsan 200 oo dagaalyahan uu tijaabo u noqon doono hannaan ballaaran oo hubka looga dhigayo ciidamada Xamaas ee Gaza. Guutooyinka Al-Qassam si toos ah ugama hadlin wadahadalada weli socda ee ku saabsan dagaalyahannada Rafah balse waxay si maldahan u sheegeen in xiisadda ay saameyn ku yeelan karto xabbad joojinta. "Waxaan dhigeynaa dhexdhexaadiyeyaasha ka hor mas'uuliyadooda, waana inay helaan xal si loo xaqiijiyo sii socoshada xabbad-joojinta iyo ka hortagga cadowga inay isticmaalaan marmarsiiyo jilicsan si ay ugu xadgudbaan oo ay uga faa'iidaystaan ​​xaaladda si ay u beegsadaan dadka rayidka ah ee aan waxba galabsan ee Gaza," ayay kooxdu tiri. Tan iyo markii xabad joojinta uu garwadeenka ka yahay Mareykanka ay ka dhaqan gashay Qaza 10-kii October, deegaanka Rafah waxaa ka dhacay ugu yaraan labo weerar oo lagu qaaday ciidamada Israel, taasi oo Israel ay ku eedeysay Xamaas. Kooxda xagjirka ah ayaa iska fogeysay mas’uuliyadda. Rafax ayaa waxaa ka dhacay rabshadihii ugu xumaa tan iyo markii xabad joojinta la qaaday, waxaana lagu dilay saddex askari oo Israa’iiliyiin ah, taasoo keentay inay Israa’iil aargoosi ku disho tobanaan Falastiiniyiin ah. Dhinaca kale, Guutooyinka Al-Qassam ayaa sheegay inay ku wareejin doonaan maydka askariga Israa’iil ee dhintay ee Hadar Goldin ee Gaza maalinta Axadda saacadu markay tahay 2-da duhurnimo (1200 GMT). Tan iyo markii xabad joojinta, Xamaas waxay ku wareejisay meydadka 23 ka mid ah 28 ka mid ah la haystayaashii dhintay. Xamaas ayaa sheegtay in burburka ka dhacay Gaza uu ka dhigay mid adag in la helo meydadka. Israa'iil waxay ku eedaysay Xamaas inay hakisay. Israa'iil ayaa Gaza ku sii daysay maydadka 300 oo Falastiiniyiin ah, sida ay sheegtay wasaaradda caafimaadka ee dhulkaas. Maamulka caafimaadka deegaanka ayaa sheegay Axada maanta ah in hal nin uu ku dhintay duqeyn cirka ah oo Israel ay ka geysatay Bani Suhaila ee bariga Khan Younis, ee koonfurta gobolka. Milateriga Israa'iil wax hadal ah kama soo bixin. Maleeshiyada Xamaas ay hogaamiso ayaa 251 la haystayaal ku qabtay weeraradii 7-dii October, waxaana ay dileen 1,200 oo kale, sida ay sheegtay Israel. Weerarada aargoosiga ah ee Israel ayaa lagu dilay ku dhawaad ​​69,000 oo falastiiniyiin ah, sida ay sheegeen saraakiisha caafimaadka ee deegaanka.

XIGASHO-AN.

DAGAALKA EL-FASHER OO YEESHAY WEJI KALE OO AAD U XUN.

(SAWIRKA)-TAANGI LAGU GUBAY EL-FASHER.

(EL-FASHER/SUDAN)-Qalalaasaha ka taagan magaalada EL-Fasher ee dalka Suudaan ayaa sii xoogeysanaya, taasoo muujineysa cabsi badan oo ka jirta. Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carbiya ayaa markhaati gaar ah ka helay dad ka soo barakacay EL-Fasher oo soo gaaray magaalada AL-Dabah ee Waqooyiga dalka. Waxa ay sheegeen in Ciidamada RSF ay Isbaarooyin ka sameysteen Wadooyinka soo gala Waqooyiga Kordofan iyo Gobolka Waqooyi ee Dalkaasi,kuwaasi oo ay ku bar tilmaameedsanayaan Wadooyinka ay maraan dadka baxsadka ah. Waxa ay intaa ku dareen in lacago baad ah looga qaadan jiray in loo ogolaado in ay baxsadaan, waxaana ay ka sheekeeyeen falal afduub iyo dil isugu jira. Magaalada EL-Fasher, oo ah magaaladii ugu dambeysay ee ugu weyn ee Darfur in ka badan hal sano iyo bar, ayaa waxaa soo baxayay warbixino ku saabsan xadgudubyada baahsan ee ka jira magaalada, halkaas oo aan la ogeyn halka ay ku danbeyn doonaan laba boqol oo kun oo qof. Sidan oo kale, Shabakadda Dhakhaatiirta Suudaan ayaa Axadda maanta ah ku dhawaaqday in Ciidamada Gargaarka Deg degga ah ay Boqolaal Meydadka ah ka soo uruuriyeen Waddooyinka iyo Xaafadaha EL-fasher, waxayna qaarkood ku aaseen Xabaal wadareedyo, kuwa kalena ay gebi ahaanba gubeen. Shabakadda Dhakhaatiirta Suudaan ayaa war-saxaafadeed ay maanta soo saartay ku sheegtay: “Danbi cusub oo lagu daray diiwaanka Ciidamada Taageerada Deg degga ah, magaalada EL-Fasher waxaa ka dhacay mid ka mid ah dhaqamada bini’aadminimada ka baxsan, iyadoo Ciidamada Taageerada Deg degga ah, maalmihii la soo dhaafay, ay boqolaal meydad ah ka soo ururiyeen waddooyinka iyo xaafadaha magaalada, ka dibna qaar ka mid ah ay ku duugeen xabaal wadareedyo, qaar kalena ay si buuxda ugu gubeen fal-dembiyeedyo ka dhan ah dadka rayidka ah.”Waxay intaas ku dartay, "Wixii ka dhacay EL-Fasher ma aha dhacdo gooni-gooni ah, balse waa bog cusub oo ku saabsan Xasuuqa ay si buuxda u wadaan Ciidamada Taageerada Deg degga ah, iyadoo la iska indho-tiray dhammaan xeerarka caalamiga ah iyo kuwa diineed ee mamnuucaya in meydka la gooyo, lana siiyo dadka dhintay xaqa aas sharafta leh." Shabakadda Dhakhaatiirta Suudaan ayaa si adag u cambaareysay dambiyadan naxdinta leh, iyagoo si buuxda mas’uul uga ah xasuuqyadaas Hoggaanka Taageerada degdegga ah. Waxay ku nuuxnuuxsatay in "dambiyadan aan lagu tirtiri doonin qarsoodi ama gubasho," iyada oo ugu baaqday beesha caalamka "inay qaadaan tallaabo deg deg ah oo deg deg ah si ay u bilaabaan baaritaan caalami ah oo madax-bannaan oo ku saabsan waxa ka socda EL-Fasher. " Shabakadu waxay tiri, "Xaaladda EL-Fasher waxay ka gudubtay masiibo bini'aadannimo oo ay u gudubtay xasuuq joogto ah, oo lagu beegsanayo nolosha aadanaha iyo sharafta, iyada oo ay jirto aamusnaan xad dhaaf ah oo caalami ah." Guddoomiyaha gobolka Darfur, Minni Arko Minawi, ayaa ka digay in xabbad joojin kasta oo aan ku jirin ilaalinta rayidka iyo la xisaabtanka kuwa mas'uulka ka ah dembiyada ay horseedi doonto kala qaybsanaanta Suudaan. Waxa uu sheegay in xabbad joojin kasta ay tahay in laga hor mariyo tallaabooyin gaar ah, oo ay ka mid yihiin in Ciidamada Taageerada deg dega ah laga saaro goobaha ay dadku ku badan yihiin, in la sii daayo dadka la afduubtay, iyo in la hubiyo in barakacayaasha ay si nabad ah ku soo laabtaan. Dhanka kale, Wasiirka Kheyraadka dalka Suudaan, Muctasim Saalax, ayaa meesha ka saaray wax door ah oo mustaqbalka ay ku yeelan karaan Ciiddanka Taageerada Deg degga ah ee Siyaasadda iyo Millateriga, wuxuuna carabka ku dhuftay inaysan u qalmin inay wax xil ah ka qabtaan Mustaqbalka dalka ka dib dembiyada iyo xad-gudubyada ay ku hayaan shacabka Suudaan, waa sida uu hadalka u dhigaye. Wasiirka Suudaan ayaa intaa ku daray in wixii ka dhacay EL-Fasher ay ka dhigan tahay masiibo bini’aadantinimo, wuxuuna sheegay in tirada dhibanayaasha ka dib markii ciidamada Taageerada deg dega ah ay gudaha u galeen magaalada ay gaareyso tobanaan kun. Ciidamada Taageerada deg dega ah oo tan iyo bishii April ee sanadkii 2023 dagaal dhiig badan ku daatay kula jiray ciidamada Suudaan ayaa u suurtagashay in ay la wareegaan gacan ku haynta magaalada EL-Fasher ee xarunta gobolka Waqooyiga Darfur dhamaadkii bishii hore. Tobanaan kun oo ka mid ah dadka deegaanka ayaa isaga qaxay kadib markii magaalada ay duntay, waxaana la soo sheegayaa in rabshado baahsan ay geysteen Ciidamada Gargaarka Degdegga ah. Wakaalladda Wararka Faransiiska ee AFP ayaa soo xigatay marqaatiyo tiro ka mid ah dadka deggan AL-Abyad, oo ah caasimadda gobolka Waqooyiga Kordofan, oo muujinaya cabsida ay ka qabaan weerar ay suurtagal tahay inay geystaan ​​Ciiddanka Taageerada Degdegga ah. Dhinaca kale, Ciiddanka Sudan ayaa shaaca ka qaaday inay ka hortageen Diyaarad Drone ah oo Ciiddanka Rapid Support Forces ku soo rideen magaalladda AL-Abyad, taasi oo ku taalla Jidka saadka ee isku xira Darfur iyo Khartoum. Intaa waxaa dheer, Guddiga Amniga ee Gobolka Khartuum waxay xoojiyeen hawlgalladooda gudaha iyagoo ku maraya booqashooyin kormeer ah oo habeenkii ah oo ujeedadoodu tahay in lagu qiimeeyo waxqabadka amniga iyo hirgelinta sharciga deg degga ah si loo xakameeyo xaaladda loona kordhiyo xakamaynta isgoysyada muhiimka ah iyo meelaha laga soo galo. Guddigu waxa ay soo mareen socdaal shaqo oo isugu jiray jidgooyo iyo jidgooyo ay ka mid yihiin jidgooyooyinka wabiga Niilka Bari iyo Baxri. Guddiga ayaa sidoo kale xoojiyay xakameynta dhaqdhaqaaqa habeenkii, marka laga reebo xaaladaha degdegga ah, si loo xaddido dhaqdhaqaaq kasta oo aan la ogolayn loona yareeyo khatarta ka iman karta. Dhankiisa, Guddoomiyaha Gobolka Khartuum, Axmed Cusmaan Xamza, ayaa xaqiijiyay in go'aanka bandowga habeenkii uu weli soconayo laga bilaabo kow iyo tobanka habeenimo illaa lixda subaxnimo, isagoo xusay in talaabadaan ey jiri doonto ilaa amar dambe.

XIGASHO-AL-CARABIYA.

MARAYKANKA OO ILAALIN DOONA HESHIISKA ISRA’IIL IYO SURIYA.

(SAWIRKA)-CIIDMADA MARAYKANKA EE JOOGA SURIYA.

(ISRAEL)-Maraykanka ayaa isku diyaarinaya in uu ciidamo militari geeyo saldhig ciidamada cirka ah oo ku dhow magaalada caasimadda ah ee Dimishiq si ay ula socdaan heshiiska la sugayo ee dhanka amaanka ee ay dhexdhexaadinayaan Suuriya iyo Israa’iil, sida laga soo xigtay lix ilo oo xog ogaal ah. Ilo-wareedyadu waxay caddeeyeen Khamiista maanta ah in saldhiggan uu ku yaal halka laga soo galo deegaannada koonfurta Suuriya ee la filayo in loo asteeyo aag ka caaggan militariga sida uu dhigayo heshiiska soo socda ee lagu joojinayo colaadda u dhexeysa Israa’iil iyo Suuriya, iyadoo aan la sheegin halka uu ku sugan yahay. Sarkaal Mareykan ah ayaa tilmaamay in aan la shaacin karin halka ay joogaan ciidamadan sababo amni iyo kuwo howleed dartood.

HAWLGALADDA SAHANKA SALDHIGA>

Sarkaal ka tirsan militariga reer galbeedka ayaa sheegay in Pentagon-ku uu dardar galiyay qorshayaashiisa labadii bilood ee la soo dhaafay, iyagoo dhowr sahan u sameeyay saldhigga, waxaana ay soo gabagabeeyeen in dhabaha ay ku ordaan ee dheer uu diyaar u yahay in si degdeg ah loo isticmaalo. Laba ilo oo militari oo Suuriyaan ah ayaa sidoo kale sheegay in wadahadalo farsamo diirada lagu saaray in saldhiga loo adeegsado saadka, ilaalinta, shidaal siinta, iyo howlaha bini'aadantinimo, iyadoo Syria ay sii haysato madax banaanida xarunta.

INTII UU SOCDAY KULANKA COOPER IYO AL-SHARAC.

Dhanka kale, ilo xog ogaal ah oo u dhuun daloola wadahadallada la xiriira saldhigga ayaa tilmaamay in tallaabadan looga hadlay booqashadii Admiral Brad Cooper uu ku tagay Dimishiq 12-kii Sebtembar Madaxweynaha Suuriya Axmed AL-Sharac. Dhankiisa, sarkaal ka tirsan ciidamada ammaanka Suuriya ayaa shaaca ka qaaday in Mareykanka uu saldhigga u soo diray diyaarad nooceedu yahay C-130, si ay u hubiso in dhabaha diyaaraduhu ay ku habboon yihiin. Mid ka mid ah ilaalada mid ka mid ah albaabada laga soo galo saldhigga ayaa sidoo kale u xaqiijiyay Wakaaladda Wararka ee Reuters in diyaarado Mareykan ah ay ku degayeen halkaas, taasoo qeyb ka ah "tijaabooyin". Ma cadda goorta la geyn doono ciidamada militariga Mareykanka saldhiga.

SIDA GAZA IYO LUBNAAN.

Qorshayaashan cusub ee Maraykanka ayaa u muuqda mid la mid ah laba joogitaanka ciidamada Maraykanka oo la socda heshiisyada xabbad joojinta ee laba goobood oo gobolka ah: Lubnaan si ay ula socdaan xabbad joojinta u dhaxaysa Hezbollah iyo Isra’IIl, iyo koonfurta Tel Aviv si ay ula socdaan xabbad joojinta Hamas iyo Isra’IIl. Mareykanka ayaa horay u sii hayay ciidamada Waqooyiga bari ee Suuriya, taasoo qeyb ka ah dadaal toban sano socday oo lagu taageerayo ciidamada Kurdiyiinta ee dagaalka kula jira Daacish. Waxaa xusid mudan in bishii April, Pentagon-ka uu ku dhawaaqay in la dhimi doono tirada ciidamada ka jooga Suuriya, lana gaarsiin doono 1,000 askari. Xogtan ayaa ku soo beegmaysa iyadoo Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump lagu wado in Isniinta soo socota uu Aqalka Cad kula kulmo Madaxweynaha Suuriya Axmed AL-SharaC, waana booqashadii ugu horeysay oo nuuceeda ah oo uu Madaxweynaha Suriya ku tago.

XIGASHO-AL-CARABIYA.

ISRA’IIL OO LAGA YAABO INEY OGOLAATO IN XUBNO XAMAS AH INEY ISAGA…

(SAWIRKA)-XUBNO KA TIRSAN XAMAAS.

(TEL AVIV/ISRAEL)-Laba ilo oo ammaanka Israa’iil ka tirsan ayaa shaaca ka qaaday in laga yaabo in Israa’iil ay ogolaato in xubno ka tirsan guutooyinka Qasaam, garabka hubaysan ee Xamaas, ay ka baxaan qaar ka mid ah meelaha ay ku go’doonsan yihiin oo ay ciidamadu gacanta ku hayaan oo ay u guuraan aagagga Jaallaha ah, sida uu sheegay Channel 12 ee Israa’iil. Si kastaba ha ahaatee, labada dhinac waxay caddeeyeen in tani ay ku dhici karto shuruud ah in dagaalyahannada ay soo gudbaan iyaga oo aan haysan hubkooda.

“TANI WAA WAALLI BUUXDA”.

Taas bedelkeeda, Wasiirka Maaliyadda ee Israa’iil Bezalel Smotrich ayaa naqdiyay suurtagalnimadan. Waxa uu qoraal uu soo dhigay bartiisa VX ku sheegay Isniintii, isagoo qoray, “Mudane Raysal Wasaare...tani waa waalli dhammaystiran... isla markiiba jooji”. Ilo wareedyo Xamaas ah ayaa sidoo kale horaantii maanta tilmaamay in wada xaajoodyo loo marayo dhexdhexaadiyayaal si dagaalyahannada looga saaro tunnelyada Rafah iyo Khan Yunis ee koonfurta Marinka Gaza, halkaas oo ay ku xayiran yihiin khadka jaalaha ah. Ilo wareedyo ayaa u sheegay Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carabiya in tirada dadkan lagu qiyaasay ilaa tobaneeyo, kuwaas oo dhamaantood ka tirsan guutooyinka AL-Qasaam. Waxaa xusid mudan in Raysal Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu uu xaqiijiyay shalay oo Axad ahayd “in ay jiraan jeebab Xamaas ah oo ku sugan qeybo ka mid ah Gaza oo ay maamulaan ciidamada Israa’iil, gaar ahaan Rafah iyo Khan Yunis,” isagoo wacad ku maray inuu “ciribtiri doono,” waa sida uu hadalka u dhigaye. Waxaa xusid mudan in Israa’iil ay hadda maamusho ku dhawaad ​​53% dhulka burburay ee Falastiin, ka dib markii ay ka baxday dhulka hadda loo yaqaan Khadka Jaallaha ah, dhulkaas oo ku fidsan waqooyiga Gaza ilaa koonfurta oo ay ciidamada Israa’iil ka baxeen, iyadoo la raacayo heshiiskii xabbad joojinta ee dhaqan galay 10-kii Oktoobar. Iyadoo ay wali ku sii fidayaan "aagagga cas" oo ka kooban ku dhawaad ​​53% ah dhulka Marinka Gaza.

XIGASHO-AL-CARABIYA.

HAYADAHA SAMAFALKA EE SUDAN OO KA DEYRIYEY XAALADDA EL-FASHER.

(SAWIRKA)-BARAKACAYAASH EL-FASHER.

(KHAROUM/SUDAN)-Boqolaal qof oo rayid ah oo barakacayaal ah ayaa gaaray magaalada AL-Dabba ee Gobolka Waqooyi ee Suudaan ka dib markii ay soo safreen in ka badan 1,200 oo kilomitir, iyagoo ka yimid EL-Fasher oo ku taalla Waqooyiga Darfur iyadoo ay jirto xaalad adag, sida ay sheegtay Warbaahinta Maxalliga ah Isniinta maanta ah. Wargeyska Sudan News, oo soo xiganaya ilo maxalli ah, ayaa sheegay in ilaa 62,000 oo qof ay ka qaxeen EL-Fasher ka dib markii ay Ciidamada Gargaarka Deg dega ah ee RSF ay la wareegeen gacan ku haynta magaalada dabayaaqadii bishii Oktoobar, iyagoo ku sii jeeday Kurma, Dawila, iyo Garni ee Waqooyiga Darfur. Kumanaan kun ayaa jidka ku go'doonsan iyaga oo aan haysan gaadiid ama gargaar. Dhowr ka mid ah dadka rayidka ah ee dhawaan yimid ayaa soo lugeeyay masaafo dheer waxayna la kulmeen dhibaato aad u daran ka hor inta aysan gaarin AL-Dabba, ayaa lagu yiri warbixinta. Ururka dhakhaatiirta aan xuduuda lahayn ee MSF ayaa Axadii ugu baaqay RSF iyo kooxaha hubaysan ee isbahaysiga ah inay si deg deg ah u ogolaadaan dadka rayidka ah inay ka baxaan magaalada EL-Fasher ee dalka Sudan, iyadoo xaalada caasimada Waqooyiga Darfur ay sii xumaanayso, iyadoo ay sii kordhayaan tacadiyada ka dhanka ah dadka deegaanka. "Waxaan si deg deg ah ugu baaqeynaa RSF iyo kooxaha hubeysan ee isbaheysiga ah inay u tudhaan dadka rayidka ah oo ay u daayaan inay ka cararaan EL-Fasher," Michel Olivier Lacharite, madaxa xaaladaha degdegga ah ee MSF, ayaa ku yiri bayaan ay hay'addu ku daabacday shirkadda baraha bulshada ee Mareykanka ee X. Waxa uu sidoo kale ku booriyay xubnaha QUAD -- US, Saudi Arabia, UAE, iyo Masar inay adeegsadaan awooddooda "si ay u joojiyaan daadinta dhiigga," ee magaalada. Kooxdu waxay sheegtay inay si dhow ula socoto xaaladda waxayna ka digtay in beesha caalamku "aysan iska eegin" iyadoo dhibaatada bini'aadantinimo ay sii kordhayso ee EL-Fasher. Oct. 26, RSF waxay la wareegtay gacan ku haynta magaalada EL-Fasher waxayna geysatay xasuuq ka dhan ah dadka rayidka ah, sida ay sheegeen hay'adaha maxaliga ah iyo kuwa caalamiga ah, iyadoo ay jiraan digniino sheegaya in weerarku uu gelin karo qaybinta juqraafi ee Suudaan. Tan iyo 15-kii Abriil, 2023, ciidamada Suudaan iyo RSF waxaa ku dhex-jiray dagaal kaas oo dhexdhexaadin heer gobol iyo heer caalami ah ay ku guul-darreysteen inay soo afjaraan. Colaadda ayaa waxaa ku dhintay 20,000 oo qof iyadoo in ka badan 15 milyan ay ku barakaceen qaxooti ahaan iyo dad gudaha ku barakacay, sida ay sheegayaan warbixinnada Qaramada Midoobay iyo kuwa maxalliga ah.

XIGASHO-AA.

BEESHA CAALAMKA OO AAN SIDII LA RABAY UGA FALCELIN XASUUQA EL-FASHER.

(SAWIRKA)-XERADA BARAKACAYAASHA DHAWILA.

(EL-FASHER/SUDAN)-Xubnaha beesha caalamka ayaa sheegay in  dagaalka ka socda Sudan uusan helin feejignaan ku filan maadaama tobanaan kun oo qof ay halis soo wajahday ka dib markii uu dhacay Xasuuqii EL-Fasher. In ka badan 65,000 oo qof ayaa ka qaxay magaalada EL-Fasher ee Darfur ka dib markii ay qabsadeen ciidamada gurmadka deg dega ah (RSF) 26-kii Oktoobar, sida ay sheegtay Qaramada Midoobay, laakiin qaar kale oo badan ayaa weli halis ugu jira gudaha magaalada. "Sudan gabi ahaanba waa xaalad aakhiro," ayuu Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Jarmalka Johann Wadephul ka sheegay wadahadalka Manama ee Baxreyn Sabtidii.

GARGAARKU MA XALLIN DOONO DHIBAATADA -XOGHAYAHA ARRIMAHA DIBADDA EE UK.

Dalka Suudaan waxaa ka socday dagaallo u dhexeeya ciidamada milateriga iyo kuwa ay isbahaysigoodii hore ee RSF, tan iyo sannadkii 2023-kii, Imaaraadka Carabta ayaa lagu Eedeeyay inay sii hurinayso xiisadda dalkaas ka taagan oo ay ku taageerto hub iyo taageero kale. Baxrayn, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee UK Yvette Cooper ayaa yiri: "Ma jirto wax gargaar ah oo xallin kara xasaradaha intan le'eg ilaa ay qoryaha ka aamusaan." “Daldalaad wadareedyo, Gaajo iyo Kufsiga sida xun loogu isticmaalo hub dagaal, iyadoo Haweenka iyo Caruurta ay dusha u riteen dhibaatadii bini’aadantinimo ee ugu weyn Qarnigan 21-aad,” ayuu Cooper ku daray. "Muddo dheer, iskahorimaadkan xun waa la dayacay, halka dhibaatadu ay si fudud u sii korodhay."

BEESHA CAALAMKA “AAMUS BADAN AMA HA YARAATO”.

Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Urdun Ayman Safadi ayaa sidoo kale sheegay in dagaalka sokeeye ee ka socda Suudaan uusan helin dareen ku filan. "Dhibaatooyin bini'aadantinimo oo ka baxsan bini'aadantinimada ayaa ka dhacday halkaas," ayuu ka sheegay Baxreyn. Hay’adda Caafimaadka Adduunka ee WHO ayaa sheegtay in beesha caalamku ay tahay inay wax badan ka qabato sidii looga hortegi lahaa tacaddiyada ay geystaan ​​RSF-ta, oo ay ka mid yihiin dil wadareed, kufsi iyo soo qabashada ragga isku daya inay baxsadaan. "Tani waa wax aan naqaanay muddo bilo ah, haddaysan ahayn sannado, beesha caalamkuna way ka aamustay ama ka yara aamustay," afhayeenka WHO Christian Lindmeier ayaa u sheegay DW.

MSF WAXA EY SHEEGTAY IN DADKA RAYIDKA AH EE KA CARARAYA EY HALIS WEYN KU JIRAAN.

Dhakhaatiirta aan xuduuda lahayn (MSF) ayaa sheegtay in dadka ku sugan EL-Fasher ay weli ku jiraan "khatar weyn" iyadoo dagaalyahannada RSF ay ka hortagayaan inay ka baxsadaan magaalada. Laakiin NGO-ga caafimaadku wuxuu sidoo kale ka baqayaa dadka ka qaxay magaalada. MSF waxa ay sidoo kale sheegtay in 5,000 oo qof ay u suurtagashay in ay badbaado ku gaaraan Dhawila, oo ah deegaan 70 kiiloomitir (40 mayl) galbeed ka xiga EL-Fasher kaasoo gebi ahaanba ku hareeraysan dhulka ay RSF maamusho. Tiradani aad ayey uga yar tahay tii lagu qiyaasay 65,000 ee ka qaxday EL-Fasher. Madaxa xaaladaha deg-dega ah ee MSF, Michel Olivier Lacharite, ayaa sheegay in tiradu "aysan waxba soo kordhinayn, iyadoo xisaabaadka gabood-fallada waa weyn ay sii kordhayaan." "Aaway dhammaan dadkii la la'aa ee horay uga badbaaday abaar iyo qalalaase ka dhacay EL-Fasher?" ayuu yiri. "Waxa ay u badan tahay, in kastoo cabsi badan, jawaabtu waa in la dilayo, la xannibay oo la ugaarsanayo markii ay isku dayayaan inay baxsadaan."

XIGASHO-DW.

ISRA’IIL OO WEERARATAY KOONFURT DALKA LUBNAAN CAAWA.

(SAWIRKA)-K/LUBNAAN.

(BEIRUT/LEBNAN)-Afar qof ayaa lagu dilay habeenimadii sabtida weerar ay Israa’iil la beegsatay baabuur ay saarnaayeen kaasoo marayey Koonfurta Lubnaan, Wasaaradda caafimaadka ayaa sheegtay, iyadoo ay jirto cabsi sii kordheysa oo Israa’iil ay xoojisay weerarada ay ku qaadayso goobaha ay ku sugan yihiin Xisbullah ilaa todobaadkii hore. Duulaanka ayaa yimid saacado ka dib markii ergeyga Maraykanka Tom Barrack uu Sabtidii ku booriyay Lubnaan inay wadahadal toos ah la gasho Isra’iil si loo qaboojiyo xiisadda labada dal. In kasta oo heshiiska xabbad-joojinta ee lagu soo afjaray dagaal sannad ku dhow socday oo u dhexeeyay Xisbullah iyo Israa’iil bishii November 2024, Israa’iil waxay ciidamadeeda ku haysay shan goob oo istaraatiiji ah oo ku yaalla Koonfurta Lubnaan, waxayna sii waddaa inay si joogto ah u qaaddo duqaymo halis ah. Wasaaradda caafimaadka ayaa sheegtay in weerarka ay cadawga Israa’iil fiidnimadii caawa ku qaadeen magaalada Kafra Rumaan ee degmada Nabatiyah uu sababay in tira koob bilow ah, ay ku dhinteen afar shahiid iyo dhaawaca saddex muwaadin. Wakaaladda Wararka Qaranka ee rasmiga ah ayaa ku warrantay in "Diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Israa'iil ay fulisay weerar dhinaca cirka ah oo ay la socotay gantaal la hagayey oo ay la beegsatay gaari afar lugood leh abaaro 10:20 habeenimo (20:20 GMT) fiidnimadii Sabtida" waddo ku taal duleedka bari ee magaalada Kafra Rumaan ee koonfurta dalka. Isra’iil ayaa xoojisay duqeymaha tan iyo todobaadkii hore. Weeraradeeda intii lagu guda jiray Oktoobar waxaa ku dhintay 26 qof, sida ay sheegtay Wasaaradda caafimaadka ee Lubnaan. Madaxweynaha Lubnaan Joseph Aoun ayaa ku eedeeyay Israa’iil Jimcihii in ay ka jawaabtay baaqyada wada xaajoodka ee dalkiisa iyada oo xoojisay duqeymaha cirka. Lubnaan ayaa Israa’iil ku eedaysay in ay jabisay heshiiskii xabbad joojinta ahaa ee ay Maraykanka iyo Faransiisku gaareen 27-kii bishii November, iyaga oo duqaymo iyo ilaalo ka waday gudaha dalkeeda, halka Israa’iilna ay ku eedaysay Xisbullah in ay ka shaqaynayso dib u soo celinta awooddeeda ciidan. Heshiiska ayaa dhigayay in Xisbullah ay ka baxdo aagga koonfureed ee wabiga Leydhaani (qiyaastii 30 kiiloomitir u jirta xadka Israa'iil) ayna burburiso kaabayaasha milateri ee halkaas ku yaalla, iyo in hubka ay ku qaadato Lubnaan lagu xaddido ciidamada ammaanka ee rasmiga ah. Waxa kale oo ay ku qeexday in Israa’iil ay ka baxdo goobihii ay hore ugu soo gashay intii uu dagaalku socday. Cadaadiska Mareykanka, dowladda Lubnaan waxay go’aansatay bishii Agoosto inay hubka ka dhigto Xisbullah. Ciidanku waxa ay dejiyeen qorshe ka kooban shan waji oo hub ka dhigis ah, taas oo uu xisbigu ku gacan sayray go’aankaas waxa uuna ku tilmaamay mid dembi ah.

XIGASHO-AA.

XASUUQ,KUFSI IYO BARAKICIN KA DHACDAY EL-FASHER.

(SAWIRKA)-BARAKACAYASHA EL-FASHER.

(DARFUR/SUDAN)-Waaxda Arrimaha Dibadda ee Mareykanka ayaa cambaareysay waxa ay ku tilmaantay Xasuuq ba’an oo ay geysteen Ciidamada Taageerada Degdegga ah(RSF) ee EL-Fasher, ee Waqooyiga Darfur. Wasaaradda Arrimaha Dibadda ayaa muujisay sida ay uga walaacsan tahay badqabka dadka rayidka ah ee ku sugan gudaha magaalada iyo kuwa u qaxaya deegaannada deriska la ah, iyadoo ugu baaqday in ciidamada taageerada degdega ah inay joojiyaan falalka Aargoosiga ah iyo rabshadaha isirnimada ah. Maraykanka waxa uu xaqiijisay in ay sii wadato shaqada ay la kaashanayso la-hawlgalayaasheeda si loo helo waddo nabadeed oo horay loogu socdo, iyada oo dhanka kale ku boorisay labada dhinac in ay raacaan dariiq wada-xaajood ah oo lagu soo afjarayo dhibaatada dadka Suudaan. Dhankeeda Dhakhaatiirta Aan Xuduudka Lahayn ayaa muujisay cabsida ay ka qabto Sabtidii in kumannaan qof oo rayid ah ay ku go'doonsan yihiin magaalada EL-Fasher ee dalka Suudaan oo ay soo food saartay khatar ku soo fool leh ka dib markii ay la wareegeen ciidamada Taageerada deg dega ah, halka sawirro cusub oo dayax-gacmeedku soo qaaday ay muujinayaan in Xasuuqu weli ka socdo caasimadda Gobolka Waqooyiga Darfur. Marka la eego dagaalka ka dhex qarxay bishii Abriil 2023 ciidanka uu hogaamiyo CabdulFataax AL-Burhan iyo Xoogaga Taageerada deg dega ah ee uu hogaaminayo Ku xigeenkiisii ​​hore Mohamed Hamdan Dagalo, Ciidamada Taageerada Deg dega ah ayaa la wareegay gacan ku haynta EL-Fasher Axadii, oo ahayd meeshii ugu dambeysay ee ciidanka gobolka Darfur, oo daboolaya seddex meelood meel dhulka Suudaan, ka dib go’doomin 18 bilood ah. Tan iyo burburkii magaalada, waxaa jiray warbixino badan oo ku saabsan dilal kooban, tacaddi galmo, weerarro lagu qaaday shaqaalaha gargaarka, dhac iyo afduub, iyadoo isgaarsiintu ay weli go'an tahay. Dad ka badbaaday oo gaaray magaalada u dhow ee Dhawila ayaa Wakaaladda Wararka ee AFP u sheegay dil wadareed, caruur lagu toogtay waalidiintooda hortooda, iyo dad rayid ah oo la garaacay oo la dhacay xilli ay isku dayeen inay baxsadaan. Adam, oo ah Aabbe dhalay lix wiil iyo laba gabdhood oo soo gaaray Dhawila subaxnimadii Khamiista, ayaa sheegay in laba wiil oo uu dhalay (17 jir iyo 21 jir ah) lagu dilay indhihiisa hortiisa. Waxa uu ka sheekeeyey, “Waxay ku yiraahdeen, ‘Adiga ayaa la dagaallamayay (ciidanka)’, markaasay ul dhabarka igaga garaaceen, calaamadihiina waa ay ku yaallaan... dhabarkayga kuma seexan karo. Waxa uu intaa ku daray, “Waxay arkeen dhiiga carruurtayda oo marada saaran, way i waydiiyeen, waxayna igu yiraahdeen, “waad dagaalamaysay.” Dhawr saacadood ka dib ayay i sii daayeen. Zahra oo ah hooyo haysata lix caruur ah ayaa tiri “Sabtidii ayaanu ka soo baxnay EL-Fasher markii ay weeraradu sii bateen, ka hor intii aanaan gaarin Qarni way na joojiyeen oo waxay kaxaysteen laba wiil oo aan dhalay oo mid 20 jir ah, kan kalena 16 jir ah, waxaan ka baryay inay cidladooda ka daayaan,” laakiin dagaalyahanadu waxay sii daayeen wiilka ugu yar. Xuseen oo ah nin dhalinyaro ah oo lug ka jabay firir ka soo gaaray isaga oo ku sugan deegaanka EL-Fasher ayaa yiri “Aabahey ayaa la dilay maalintii la i dhaawacay, waxaan la baxay hooyaday iyo dariskeenna, markaasay i joojiyeen oo ay igu yiraahdeen waxaan ahay askari, ka dib markii hooyaday ka codsatay, waa ay na sii daayeen, intii aan jidka ku soo jirnay waxaan aragnay meydad badan iyo dad dhaawac ah oo cidlo ah”. Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in in ka badan 65,000 oo qof ay ka qaxeen EL-Fasher tan iyo Axaddii, laakiin tobanaan kun ayaa weli ku go'doonsan halkaas, halka ay magaaladu hoy u ahayd ilaa 260,000 oo qof ka hor weerarkii ugu dambeeyay ee Ciidamada Taageerada Deg dega ah. Dhakhaatiirta Aan Xuduudka Lahayn ayaa sharraxay in "tiro badan oo rayid ah ay weli ku sugan yihiin khatar aad u weyn, waxaana laga hortagayaa inay gaaraan goobaha nabdoon ee ay taageerayaan Ciidamada Taageerada Degdegga ah iyo xulafadooda." Ururka ayaa intaa ku daray in ilaa shan kun oo qof ay u suuragashay in ay gaaraan magaalada Dhawila oo qiyaastii 70 KM dhanka galbeed ka xigta magaalada. Madaxa Waaxda Gargaarka deg dega ah ee Ururka, Michel Olivier Lacharité, ayaa sheegay in "tirada soo gaartay Dhawila aysan u dhigmin baaxadda musiibada, xilli ay sii kordhayaan markhaatiyada xadgudubyada baahsan." "Aaway dhammaan dadkii la la'aa ee ka badbaaday gaajo iyo rabshado bilo ah EL-Fasher?" Waxa uu weydiiyey, isaga oo intaa ku daray, "Waxa ay u badan tahay, isla markaana laga argagaxo, suurtagalnimada in la dilo ama la ugaarsado iyaga oo isku dayaya in ay baxsadaan."

“DIL WADAREEDKA WAA UU SII SOCDAA”.

Goob joogayaal ayaa ururka u sheegay in ku dhawaad ​​500 oo qof oo rayid ah oo ay ku jiraan askar ka tirsan ciidamada xoogga dalka iyo ciidamada huwanta ay isku dayeen in ay baxsadaan Axadii shalay, balse intooda badan waxaa la dilay ama la qabtay ciidamada Taageerada deg dega ah iyo kooxaha daacadda u ah. Dadka la badbaadiyay ayaa tilmaamay in kuwa baxsaday loo kala saaray lab iyo dhedig, da’da iyo qowmiyadda loo maleeyay, iyadoo qaar badan oo kalena weli lagu hayo lacag madax furasho ah. Xayaat oo ah hooyo haysata shan carruur ah oo ka soo qaxday EL-Fasher ayaa tiri “Dhallinyaradii nala socotay waxaa wadada ku joojiyay rag hubeysan, mana garanayno waxa ku dhacay. Qaramada Midoobay ayaa Jimcihii sheegtay in tirada dhimashada ee ka dhalatay weerarka Ciidamada deg dega ah ay ku qaadeen EL-Fasher ay gaari karto boqollaal, halka ciidamada xulafada la ah ciidamada Suudaan ay ku eedeeyeen Ciidamada Taageerada deg dega ah inay dileen in ka badan 2,000 oo rayid ah. Sawirada cusub ee dayax gacmeedka ayaa muujinaya calaamado sii socda dilalka baahsan ee ka socda iyo nawaaxigeeda EL-Fasher ee galbeedka Sudan, sida ay sheegeen cilmi-baarayaal ka tirsan Jaamacadda Yale. Shaybaarka cilmi baarista bini'aadminimada ee Jaamacadda ayaa warbixin uu soo saaray Jimcihii ku sheegay in sawirada cusub ay muujinayaan calaamado muujinaya in qayb badan oo ka mid ah dadka magaalada "la dilay, la qabtay, ama la qarinayo." Cilmi baarayaashu waxay aqoonsadeen ugu yaraan 31 shay oo la rumaysan yahay inay yihiin haraagii bini'aadamka intii u dhaxaysay Isniinta iyo Jimcaha, xaafadaha la degan yahay, xarumaha Jaamacadaha iyo goobaha ciidamada. Warbixintu waxay intaa ku dartay in "Calaamadaha dilka wadareed ee sii socda ay si cad u muuqdaan."

“RUNTII LAGA NAXAY”.

Intii lagu guda jiray ka qayb galka shirka "Manama Dialogue" ee ka dhacaya caasimadda Baxreyn Sabtidii, Wasiirka arrimaha dibadda ee Jarmalka Johannes Wadephul ayaa sheegay in "Sudan ay ku jirto xaalad gebi ahaanba masiibo ah. Waa dhibaatada bini'aadanimo ee ugu weyn adduunka." Waxa uu intaa ku daray in "Ciidamada Taageerada Deg dega ah ay si cad u ballan qaadeen inay ilaalinayaan dadka rayidka ah, waxaana lagula xisaabtami doonaa falalkaas." Isla shirkaas, oXghayaha arrimaha dibadda ee Britain, Yvette Cooper waxa ay cambaaraysay "xaaladaha naxdinta leh" ee ka jira Suudaan. Cooper ayaa tiri, "Wararka ka soo baxaya gobolka Darfur ee maalmihii la soo dhaafay waa kuwo aad looga naxo... tacadiyo, dil wadareed, gaajo, iyo kufsiga xun ee loo isticmaalo hub dagaal, iyadoo caruur iyo haween ay yihiin kuwii ugu darnaa dhibaatadii bini'aadantinimo ee qarnigan 21-aad." Ciidamada Taageerada Deg dega ah ayaa Khamiistii ku dhawaaqay in xabsiga loo taxaabay tiro ka mid ah xubnahooda oo lagu eedeeyay in ay sameeyeen xadgudubyo, waxaana taliyaha ciidankaasi Maxamed Xamdaan Dagalo (oo lagu naaneeso “Hemedti”) uu ballan qaaday in ay la xisaabtami doonaan cid kasta oo ay ku cadaato in ay ku lug leedahay. Laakin Ku xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan arrimaha bini'aadantinimada Tom Fletcher ayaa su'aal galiyay sida ay uga go'an tahay baaritaanka. Ciidamadan oo ka soo baxay Maleeshiyada Janjaweed ee lagu eedeeyay in ay Xasuuq ka geysteen Daarfuur labaatan sano ka hor, waxa ayna Ciidanka wajahaan eedeymo ah in ay galeen dambiyo iyo falal qalalaase intii uu socday dagaalka oo socday in ka badan 2 sano. Maraykanku wuxuu hore u soo gabagabeeyey in Ciidamada Taageerada Deg dega ah ay "Xasuuq" ka geysteen Daarfuur. Ciidamada Taageerada deg dega ah ee gacanta ku haya EL-Fasher waxay siinaysaa inay si buuxda gacanta ugu dhigaan shanta caasimadood ee Gobolka Darfur, iyagoo si wax ku ool ah u kala qaybinaya Suudaan dhinaca bari-galbeed, halka ciidankuna uu gacanta ku hayo Waqooyiga, bari iyo badhtamaha dalka. Qaramada Midoobay ayaa ka digtay in rabshaduhu ay ku sii fidaan gobolka ay dariska yihiin ee Kordofan, iyadoo ay jiraan warbixino sheegaya "tacaddiyo baahsan" oo ay geysteen ciidamada Taageerada deg dega ah.

XIGASHO-AL-CARABIYA.

LIIBIYA OO DALKEEDA KA CEYRISAY TAKHAATIIRTA AAN XUDUUDA LAHAYN.

(SAWIRKA)-TAKHAATIIRTA AAN XUDUUDA LAHAYN(MSF).

(TRIPOLI/LIBYA)-Go’aan la rumeysan yahay inuu la xiriiro dhaq-dhaqaaqeeda ku aaddan taageerada iyo gargaarka Muhaajiriinta sharci-darrada ah ee ku sugan gudaha Libya, ayaa Ururka Dhakhaatiirta aan Xuduudda Lahayn Arbacada maanta ah xaqiijiyay in mas’uuliyiinta Libya iney ka codsadeen inay dalka ka baxaan bisha soo socota. Hay’adda ayaa bayaan ay soo saartay ku sheegtay in lagu wargeliyay in loo baahan yahay in laga baxo dhulka Liibiya 9-ka bishan November, iyadoo muujisay sida ay uga xun tahay go’aankaas iyo sida ay ugu adkaysanayaan in ay sii jiraan oo ay xal wanaagsan la gaaraan mas’uuliyiinta dalkaas, taasoo u oggolaanaysa inay sii wadaan gargaarka caafimaad ee ay siinayaan dadka ku dhibaataysan Liibiya. Steve Burbreck, madaxa barnaamijyada Dhakhaatiirta aan xuduuda lahayn ee Libya, ayaa xaqiijiyay in ururka "si qoto dheer uga qoomameynayaa go'aankan ay qaadatay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Liibiya," isagoo xusay walaac ku saabsan "cawaaqibta ka iman karta caafimaadka dadka ku tiirsan adeegyada ururka," isagoo ku nuuxnuuxsaday in "Dhakhaatiirta aan xuduudda lahayn waxay door muhiim ah ka ciyaaraan ogaanshaha iyo daaweynta Qaaxada, taageerada iyo bixinta daryeelka caafimaadka ee Liibiyaanka si ay u caawiyaan dadka Qaxootiga ah ee ku nool Liibiya. xaalado iyo rabshado ba'an." Asalka go’aankan ayaa soo bilowday March 27, 2025, markaasoo dhakhaatiirta aan xuduuda lahayn la waydiistay inay joojiyaan hawlahooda Liibiya ka dib markii ay xarunteedu xiray Adeegga Amniga Gudaha ee Liibiya, dhawr ka mid ah shaqaalaheedana su’aalo la waydiiyay. Bishii Abriil ee la soo dhaafay, mas'uuliyiinta Liibiya ayaa ku eedeeyay Hay'adaha Gargaarka inay qorsheynayaan inay wax ka beddelaan qowmiyadaha dalkaas, ayna khatar ku yihiin dheelitirka bulshada iyagoo ku dhiirri-geliyay Muhaajiriinta Afrikaanka ah inay halkaas ku sii joogaan iyagoo siinaya cunto, gargaar caafimaad iyo dhaqaale, waxayna ku amreen hay'adahan inay xiraan xafiisyadooda, oo ay ku jiraan dhakhaatiirta aan xuduudda lahayn iyo 9 urur oo kale. Ma jiro weli wax hadal ah oo rasmi ah oo ka soo baxay maamulka Liibiya oo la xiriira mustaqbalka wadashaqeynta ururka iyo suurtagalnimada in dib loo eego go'aanka. Dhakhaatiirta aan xuduuda lahayn waxay ka shaqaynayeen Liibiya muddo sanado ah, iyagoo bilaabay hawlahooda bini'aadantinimo ka dib markii ay sii xumaatay xaaladda amniga iyo siyaasadda ka dib 2011. Waxqabadkeeda ayaa diiradda saaraya bixinta daryeel caafimaad oo loogu talagalay Muhaajiriinta iyo Qaxootiga lagu hayo hoyga ay maamulaan maamulka Liibiya, marka lagu daro taageerada xarumaha caafimaadka ee maxaliga ah iyo ogolaanshaha Cuduradda faafa.

XIGASHO-AA.

WADAMADA LUBNAAN IYO SURIYA OO KA WADA HADLAY AMNIGA.

(SAWIRKA)KULANKA WASIIRADA LUBNAN IYO SURIYA.

(BEIRUT/LEBNAN)-Wasiirka arrimaha gudaha ee Lubnaan Axmed Xajar ayaa sheegay in dalkiisu uu ka shaqaynayo xoojinta iskaashiga dhinaca ammaanka ee kala dhexeeya Suuriya dhinacyo badan, gaar ahaan la dagaallanka Daroogada , dambiyada, maaraynta xuduudaha, iyo la dagaalanka Argagixisada, isagoo xusay in isku-dubbaridkani uu ku imanayo qaab-dhismeedka xiriirka dib u cusboonaysiinta ee labada dal ka dib booqashooyin is daba joog ah oo is daba joog ah. Al-Xajar ayaa sharaxay in kulamadii u dhexeeyay wafdiga ammaanka Suuriya iyo saraakiisha sare ee ciidamada ammaanka gudaha Lubnaan iyo ammaanka guud ayaa la macaamilay siyaabaha loo abaabulo iskaashiga goobta tooska ah, isagoo ku nuuxnuuxsaday in hababka isuduwidda wadajirka ah ayaa la isku raacay si loo hubiyo ilaalinta bulshada Lubnaan iyo Suuriya ee noocyada kala duwan ee dambiyada, gaar ahaan iftiinka tirada badan ee Qaxootiga Suuriya ee Lubnaan. Wasiirka ayaa tilmaamay in dhidibbada loo taagay sidii la isaga kaashan lahaa la dagaalanka Maandooriyaha, isagoo xusay in fal-dembiyeedka noocaan ah uu u baahan yahay wadashaqeyn dhow oo labada dal ka dhaxeysa. Waxa uu intaa ku daray: "Waxaan rajeynayaa in booqashadani ay noqoto mid bilow u ah iskaashi iyo is-kaashi toos ah, sababtoo ah ammaanka iyo xasilloonida Lubnaan waxay ka muuqataa xasilloonida Suuriya, iyo caksigeeda, iyadoo labada waddan ay ku xiran tahay iskaashi dhow."

GALKA MAXAABIISTA SUURIYIINTA AH:

AL-Xajar waxa kale oo uu soo hadal qaaday arrinta maxaabiista Suuriya ee ku xiran Lubnaan, isagoo xusay in go’aanka ay labada dhinac gaareen uu dhigayo in la dardargeliyo booqashooyin iyo kulamo dhexmari doona Wasaaradaha Arrimaha Gudaha iyo caddaaladda ee labada waddan, si arrintaas daba-gal loogu sameeyo, isagoo dhinaca kale carabka ku adkeeyay in Lubnaan ay ka shaqaynayso sidii loo dedejin lahaa maxkamadaynta maxaabiista Lubnaan, isla markaana lagu dhamayn lahaa dacwadahooda. Wasiirka ayaa ugu dambeyntii sheegay in xiriir toos ah iyo kulamo amniga labada dhinac ay horay u bilaabeen, isaga oo carabka ku adkeeyay in isuduwidda goobta "ay u tarjumi doonto tillaabooyin wax ku ool ah inta lagu guda jiro wejiga soo socda," isagoo xusay in salaan ay isweydaarsadeen dhinacyada Lubnaan iyo Suuriya ee heerka Wasiirada Arrimaha Gudaha.

XIGASHO-AA.

DAWLADAHA CAALAMKA OO WALAAC KA MUUJIYEY WIXII KA DHACAY EL-FASHIR.

(SAWIRKA)-HOGAAMIYAHA RSF EE SUDAN.

(SUDAN)-Wararka laga helaayo dalka Sudan ayaa sheegaayo in Taliyaha Ciidamada Taageerada Deg dega ah(RSF) ee Suudaan, Maxamed Xamdaan Dagalo (Hemedti) ayaa wax laga xumaado ku tilmaamay dhacdadii EL-Fashir,isagoo xusay in dagaalka uu soo rogay.Dagalo ayaa ku daray hadal uu Arbacada maanta ah soo saaray in EL-Fashir eysan nabad ahayn balse nabad ku ahaan doonto dadkeeda, waa sida uu hadalka u dhigaye. Sidoo kale waxa uu daboolka ka qaaday in tacadiyo ey ka dhaceen EL-Fashir, isagoo xusay in la sameeyay guddiyo soo baara dhacdooyinkii dhacay. Sidoo kale, wuxuu soo cusboonaysiiyay ku dhawaaqista in si deg-deg ah loo fasaxay dadka rayidka ah ee ku dhaqan EL-Fashir, wuxuuna sheegay in la hubin doono in maxaabiista eysan ku jirin dad rayid ah, si deg deg ahna loo sii deyn doono.

“LABA KUN QOF OO LA DILAY”.

Arrintan ayaa ku soo beegmaysa xilli maamulka Gobolka Darfur uu shaaciyay in in ka badan 2,000 oo qof lagu dilay illaa hadda magaalada EL-Fashir ee ah Xarunta Gobolka Waqooyiga Darfur. Sarkaal u hadlay maamulka gobolka oo la hadlay Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carabiya ayaa sheegay in tirada dhimashada aan si buuxda loo ogeyn sababo la xiriira isgaarsiinta oo go’an iyo xaaladda qalalaasaha ee ka jirta magaalada, isagoo xusay in tirada ey aad uga badan tahay inta la diiwaan geliyay. Waxa uu sheegay in Ciidamada Gargaarka Deg dega ah ey dileen 700 oo qof oo rayid ah saacadihii ugu horeeyay ee gelitaanka EL-Fashir Axadii la soo dhaafay, wuxuuna caddeeyay in Isbitaalka Sacuudiga laga saaray in ka badan 450 bukaan, dhaawacyo iyo shaqaale caafimaad. Sidoo kale, wuxuu intaas ku daray in la diiwaan-geliyay in ka badan 300 oo kiis oo ah Af-duub loo geystay caruur ey dhaleen tiro dad ah oo dhaqaale ahaan ladan, iyadoo qoysaskoodana lagu wargeliyey iney bixiyaan lacago Madax-furasho ah oo lagu sii daayo ama in la dilayo. Sida laga soo xigtay AL-Nabi Maxamud, oo ah xubin ka tirsan hoggaanka Isbahaysiga "Ta'asees", ee taageera Ciidamada Taageerada Deg dega ah, wuxuu beeniyay shalay fiidkii in "Xasuuq" uu ka dhacay magaalada. Si kastaba ha ahaatee, waxa uu ku caddeeyey bayaannada Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carabiya in isbahaysigu ey sameeyeen guddiyo baariseed si ey u hubiyaan xadgudubyada dhacay. Waxa uu tilmaamay in wixii EL-Fashir uu ku soo arkay dagaal xoogan oo ey la galeen wax uu ku tilmaamay maleeshiyaad gacan saar la leh ciidanka.

“GOOBAHA TOOGASHADA”.

Taas bedelkeeda, Hay'adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Qaxootiga (UNHCR) ayaa xaqiijisay Talaadadii iney heshay warbixino ku saabsan "Daldalaad Argagax leh iyo tacaddi Galmo oo lala beegsanayo Haweenka iyo Gabdhaha, oo ey gaysteen kooxo hubeysan intii lagu jiray weerarada." Waxay walaac ka muujisay "kordhinta rabshadaha arxan darada ah" tan iyo burburkii magaalada, iyadoo xustay "cabsi xad dhaaf ah" oo ey dareemeen dadka deegaanka ka dib markii ey u adkaysteen 500 oo maalmood oo go'doomin ah. Warbixin uu soo saaray Shaybaarka Cilmi-baarista Bani'aadamnimada ee Jaamacadda Yale, oo lagu taageeray muuqaallada muuqaalka ah iyo sawir-qaadista dayax-gacmeedka, ayaa sidoo kale daaha ka qaaday "dilalka ballaaran" ka dib markii Ciidamada Taageerada Deg dega ah iney la wareegeen magaalada. Shaybaarku waxa uu qeexay "olole nidaamsan oo si ula kac ah isir sifeyn ah" oo lagu beegsanayo kooxaha qabaa'ilka aan Carabta ahayn, oo ey ku jiraan AL-Fuur, Zaqaawah iyo AL-Baariti. Sawirrada lagu falanqeeyay shaybaarka ayaa sidoo kale daaha ka qaaday "walxaha bani'aadamka le'eg" ee u dhow meelaha Ciidamada Taageerada Deg dega ah, oo ey ku hareeraysan yihiin "calaamadaha cas" ee dhulka looga shakisan yahay iney dhiig yihiin. Meydad ayaa sidoo kale lagu arkay duleedka magaalada, kuwaasoo xaqiijinaya muuqaalo ku wareegayay baraha bulshada tan iyo Axadii, kuwaas oo muujinayay dilal wadareedyo lagu fuliyay dad rayid ah oo cararayay. Taliyaha ciidamada Sudan AbdulFataax AL-Burhan ayaa qiray Isniintii la soo dhaafay in ciidamadiisa ey isaga baxeen magaalada EL-Fashir, isagoo carabka ku adkeeyay in ciidanku “Ey ka aargudan doonaan wixii ku dhacay dadka magaalada”. Waxaa xusid mudan in dagaallada ka socda Suudaan tan iyo bishii Abriil 2023 ey sababeen dhimashada tobanaan kun iyo barakaca 12 milyan oo qof, taasoo ey Qaramada Midoobay ku tilmaantay “dhibaatooyinka Bani’adanimo ee ugu xun adduunka”. Dagaalka dalka Sudan ayaa la mid ah dagaaladda kale ee ka kala jira wadamadda Liibiya, Soomaaliya iyo Yaman,dagaaladaan ayaa ah kuwa ey isku hayaan dawladdo shisheeye oo dano gaar ah ka leh dalalkaasi afarta ah,tusaale ahaan Wadamadda Turkiga iyo Imaaraatka Carabta waxa ey si aan qarsoodi lahayn isugu hayaan dagaalka ka socdo gudaha dalka Soomaaliya una dhexeeyo DFS iyo maamul Goboleedyadda Jubaland iyo Puntland,halka dagaalka ka socdo dalka Suudaan ey isku hayaan Turkiga,Masar iyo Imaaraatka Carabta, laakinse dagaalka dalka Yeman waxaa isku haayo dalalka Sacuudiga iyo Imaaraatka Carabta oo dhinac ah iyo Iraan iyo Turkiga oo dhinaca kala ah.

XIGASHO-AA.

SHAQAALE KA TIRSAN QM OO MAR KALE LAGU XIRAY MAGAALADDA SANCA.

(SAWIRKA)-XUUTIYIINTA YEMAN.

(SANA’A/YEMAN)-Wararka laga helaayo caasimadda dalka Yeman ee Sanca ayaa sheegaayo in Xubin kale oo ka tirsan Shaqaalaha Qaramada Midoobay ayaa lagu xiray dalka Yemen, taasoo ka dhigeysa tirada shaqaalaha Hay'adaha Qaramada Midoobe ee la qabtay maalmihii la soo dhaafay lix qof, afhayeen u hadlay Qaramada Midoobay ayaa sidaas sheegay Isniinta maanta ah. Xariga u dambeeyay ayaa yimid ka dib markii ciidamada amaanka Xuutiyiinta ay galeen dhowr xafiis oo Qaramada Midoobay ku leedahay magaalada Sanca ee dalka Yemen Axadii, sida uu sheegay Stephane Dujarric, afhayeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay. Waxa uu intaa ku daray in Xuutiyiintu ay la wareegeen IT-ga iyo qalabkii isgaarsiinta iyo hantidii. Ugu yaraan 59 ka mid ah shaqaalaha Qaramada Midoobay ayaa waxaa gacanta ku haya Xuutiyiinta, sida uu sheegay Dujarric, oo cambaareeyay xarigga joogtada ah. Qaar ka mid ah ayaa la hayay sanado, ayay tiri Qaramada Midoobay. Waxaa jira boqolaal ka mid ah shaqaalaha Qaramada Midoobay ee ku haray qeybo ka mid ah Xuutiyiinta Yemen oo ay maamulaan, kuwaasoo ay ku jiraan tiro yar oo shaqaale caalami ah, ayuu yiri Farhan Haq, ku xigeenka afhayeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay. "Muhiimadayada deg dega ah waa badbaadada iyo fayoobida dhammaan shaqaalaha Qaramada Midoobay, oo ay ku jirto xaqiijinta sii deynta asxaabta si aan sharciga ahayn loo xiray iyo kuwa la-hawlgalayaasha maxalliga ah ee iyagana ay saameysay, iyo ka hortagga xabsiyo kale," ayuu yiri Haq. Xuutiyiinta xulafada la ah Iran ayaa gacanta ku haya inta badan Yemen, oo ay ku jirto caasimadda Sanca, tan iyo markii ay la wareegeen awoodda 2014 iyo horaantii 2015. Sida laga soo xigtay Qaramada Midoobay, Xuutiyiintu waxay qaadeen tillaabooyin "aad u adag" in hay'addu ay siiso gargaar dadka u baahan Yemen. Xaq ayaa todobaadkii hore sheegay in ficilada Xuutiyiinta ay ku qasbayaan Qaramada Midoobay in ay dib u qiimeeyaan sida ay uga shaqeeyaan goobaha ay ka taliso kooxda.

XIGASHO-AN.

DAGAAL AAD U CULUS OO KA SOCDO DEGAANKA EL-FASHIR EE G/DAARFUUR.

(SAWIRKA)-EL-FASHIR.

(KHARTOUM/SUDAN)-Ku-xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan arrimaha bini’aadantinimada Tom Fletcher ayaa Isniinta maanta ah ku baaqay in si nabad ah loo maro dadka rayidka ah ee ku go’doonsan magaalada EL-Fashir ee dalka Suudaan, ka dib markii ay Ciidammada Taageerada deg dega ah Axaddii ku dhawaaqeen inay si buuxda ula wareegeen gacan ku haynta magaaladaas. "Markii dagaalyahanadu ay gudaha u galeen magaalada oo waddooyinka ay ka baxsan karaan la gooyay, boqollaal kun oo rayid ah ayaa ku go'doonsan, Argagixsan, la duqeeyay, gaajo, oo aan helin cunto, daryeel caafimaad iyo badbaado," Fletcher ayaa ku yiri hadal uu soo saaray, sida ay sheegtay AFP. Sidoo kale, La-taliyaha Sare ee Madaxweynaha Maraykanka ee Arrimaha Carabta iyo Afrika, Masad Boulos, waxa uu ugu baaqay Ciiddanka Taageerada Deg dega ah ee Sudan subaxnimadii Isniinta inay si deg-deg ah uga hawl-galaan sidii ay u badbaadin lahaayeen dadka rayidka ah, isla markaana ay u joojin lahaayeen dhibaatada sii kordhaysa ee EL-Fashir, isagoo yiri, “Dunidu waxay isha ku haysa waxa halkaas ka dhacaya kana qabtaa walaac weyn. Qoraal uu soo dhigay masraxa X, Paul wuxuu carrabka ku adkeeyay baahida loo qabo in si deg deg ah loo furo waddooyin bini'aadantinimo si loogu oggolaado dadka rayidka ah ee EL- Fashir inay gaaraan meelaha nabdoon. Warbaahinta Sudan ayaa sheegtay in isniinta maanta ah uu dagaal ka soo cusboonaaday agagaarka garoonka diyaaradaha ee EL-Fashir iyo deegaano kale oo dhowr ah.

DAWLADDA DAARFUUR” EL-FASHIR LAMA QABSAN”.

Dhankeeda, maamulka Gobolka Darfur ayaa u xaqiijiyay Tv-ga Caalamiga ah ee AL-Carabiya in "dagaalka EL-Fashir uu weli socdo," isagoo caddeeyay in "EL-Fashir uusan weli ku dhicin gacanta ciidamada Taageerada deg dega ah", "Ciidanka iyo ciidamada wadajirka ah ayaa ku sugan weli EL-Fashir." Xukuumadda Darfur ayaa sheegtay in “ka bixitaanka ciidamada qeybta lixaad aysan la micno ahayn in EL-Fashir ay ku dhacday gacanta RSF”, waxayna intaa ku dartay “Magaalada EL-Fashir waa ay gacanta ku haysaa welina ay ku jiraan gacanta ciidamada iyo ciidamada isku dhafka ah”. Maamulka Gobolka Darfur ayaa ugu baaqay caalamka in ay cambaareeyaan ficilada Ciidamada Taageerada Deg dega ah ee EL-Fashir, waxayna u arkaan dambiyada RSF ee EL-Fashir inay yihiin "xasuuq". Maamulka Gobolka Daarfuur ayaa ku eedeeyay Ciidamada Taageerada Deg dega ah in ay "xasuuq u geysteen dadka ka soo barakacay EL-Fashir." Iska horimaad ba’an ayaa Axadii shalay ku dhex maray ciidamada Sudan iyo xoogaga Taageerada deg dega ah ee ku sugan deegaanka EL-Fashir ee galbeedka Sudan, iyadoo kooxda danbe ay sheegtay inay la wareegeen xarunta ciidamada ee magaalada. Iska caabinta caanka ah ee EL-Fasher, oo ka kooban mutadawiciin ka barbar dagaalama ciidamada, ayaa bayaan ay soo saartay ku sheegtay in "EL-Fashir ay wali ka hortagayso weerarrada Ciidamada Taageerada degdega ah." Waxay sharaxday in "Ciidanka Taageerada Deg dega ah ay wadaan olole warbaahineed oo marin habaabin ah oo qaawan oo ay ku kicinayaan argagax iyo cabsi ku aaddan gelitaanka xarunta dhexe ee ciidanka lugta lixaad, taasoo macnaheedu yahay dhicitaanka EL-Fashir." Guddiyada iska caabinta EL-Fashir ayaa dhankooda war saxaafadeed ay soo saareen ku sheegay in taliyaha qeybta 6-aad ee ciidamada xooga dalka Maxamed Khader uu hogaaminayo dagaalka hadda ka socda EL-Fashir. Waxay sharaxday in "magaalada ay ka socdaan dagaallo ba'an, oo ay ku sugan yihiin ciidan ciidan, ciidan isku dhaf ah oo hubeysan, iyo iska caabin dadweyne oo difaacaya Ceel Fasher." Horaantii Axada ayay ahayd markii Ciidamada Taageerada Deg dega ah ay shaaciyeen in ay la wareegeen gacan ku haynta Xaruntii Ciidanka Xoogga Dalka qeybta Lixaad ee EL-Faashir. Ciidamada iyo ciidamada isku dhafka ah ee dhaq dhaqaaqyada hubeysan ayaan si deg deg ah uga jawaabin codsiyo la xiriiray. Dhankeeda, Shabakadda Dhakhaatiirta Suudaan ayaa warbixin ay soo saartay ku sheegtay in kalkaaliye caafimaad ay ku dhimatay, saddex ka mid ah shaqaalaha caafimaadkana ay ku dhaawacmeen weerar madaafiic ah oo ay Ciidamada Gargaarka deg dega ah ku qaadeen Isbitaalka EL-Fashir. Shabakadu waxa ay u aragtay beegsiga cisbitaalada iyo xarumaha caafimaadka "dambi dagaal iyo xadgudub cad oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah ee bini'aadantinimada." Shabakadda ayaa beesha caalamka ugu baaqday in ay qaadaan tallaabo deg deg ah oo lagu badbaadinayo dadka rayidka ah ee ku sugan Ceel-Fasher, kuwaas oo “si xooggan loo duqeeyay tan iyo waaberigii Axadda oo lala beegsaday dhammaan noocyada gantaallada la hago”. Ciidamada Taageerada deg dega ah ayaa ku hareeraysan EL-Fashir tan iyo May 10, 2024, iyadoo ciidanka Sudan ay doonayaan inay jebiyaan go'doominta magaalada, oo u adeegta sidii xarunta hawlaha bini'aadantinimo ee shanta gobol ee Darfur. Laga soo bilaabo Abriil 15, 2023, ciidamada iyo xoogaga Taageerada deg dega ah waxay wadeen dagaal kaas oo dhexdhexaadin badan oo heer gobol iyo heer caalami ah ay ku guuldareysteen inay soo afjaraan, iyadoo ay jirto dhibaatada dadka rayidka ah. Dagaalka ayaa waxaa ku dhintay ku dhawaad ​​20,000 oo qof waxaana ku barakacay in ka badan 15 milyan, sida ey sheegayaan warbixinadda Qaramadda Midoobe iyo kuwa Maxalliga ah.

XIGASHO-AA.

ISRA’IIL OO DUQEYN KA GEYSATAY XERADA QAXOOTIGA NUSEYRAAT.

(SAWIRKA)-XERADA QAXOOTIGA NUSEYRAAT.

(MARINKA GAZA)-Wararka laga helaayo Marinkka Gaza ayaa sheegaayo in afar Falastiiniyiin ah oo mid ka mid ah uu si xun u dhaawacmay ayaa fiidnimadii Sabtida ku dhaawacmay duqayn dhinaca cirka ah oo ay Israa’iil la beegsatay baabuur rayid ah oo marayey Xerada Qaxootiga ee Nuseyraat ee ku taal Marinka Gaza ee burburay. Gumeysiga ayaa ku dhawaaqay in uu bartilmaameedsaday Hogaamiye ka tirsan dhaqdhaqaaqa Jihaadka Islaamiga ah . Dad goob joogayaal ah ayaa sheegay in gaariga ay la beegsadeen labo gantaal oo laga soo riday diyaarad sahan ahayad oo maraysay deegaanka AL-Ahli Club ee Xerada Nuseyrat. Dhacdadaas ka dib, millatariga Israa’iil waxa ay bayaan ay soo saareen ku sheegay in ay beegsadeen xubin ka tirsan dhaqdhaqaaqa Jihaadka Islaamiga ah ee Marinka Gaza, intii lagu guda jiray “duulaan sax ah” oo ay ka fuliyeen deegaanka Nuseyrat, iyaga oo sheegay in uu qorsheynayay in mustaqbalka dhow uu qaado hawlgal milateri oo ka dhan ah ciidammada Israa’iil. Dhankooda maamulka Isbitaalka AL-cawda ee Xerada Nuseyrat ayaa sheegay in isbitaalka “la soo gaarsiiyey afar dhaawac ah oo ku dhaawacmeen weerar lala beegsaday gaari ay saarnaayeen dad shacab ah oo marayey agagaarka naadiga AL-Ahli ee bartamaha kaamka”, iyadoo aan la cayimin nooca dhaawaca iyo inta uu la egyahay. 9-kii Oktoobar, Israa'iil iyo Xamaas waxay gaareen xabbad joojin iyo heshiis isdhaafsi maxaabiis ah oo ku saleysan qorshe uu sameeyay Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump. Wajigii koowaad ee heshiiska ayaa dhaqan galay maalintii xigtay. Wajigaas waxaa ka mid ahaa ku dhawaaqista joojinta dagaalka, ka bixitaanka ciidamada Isra’iil ee waxa loogu yeero "khadka Jaallaha", soo celinta maxaabiista nool iyo kuwa dhintay ee Isra’iil, iyo sii deynta maxaabiista Falastiiniyiinta. Si kastaba ha ahaatee, duulaanka Isra’iil ee Xerada Qaxootiga ee Nuseyrat ayaa ka dhacay galbeedka "khadka Jaallaha ah", kaas oo ciidankii qabsaday ay ka baxeen, sida ay sheegtay Wakaaladda Anadolu. Tani waxay ka dhigan tahay jebinta qodobbadii heshiiska, kaasoo soo afjaray xasuuqii ay geysatay Tel Aviv laga bilaabo Oktoobar 8, 2023, oo socday muddo laba sano ah. Tirada dhimashada maalinlaha ah ma joogsanin inkasta oo xabbad joojintu ay dhaqangashay Oktoobar 10. Wasaaradda Caafimaadka ee Marinka Gaza ayaa ku dhawaaqday imaatinka 19 shahiid (afar ka mid ah ay si toos ah u bartilmaameedsadeen ciidamada gumeysiga, iyo 15 kuwaas oo meydadkooda la helay) iyo 7 dhaawac ah oo soo gaaray isbitaallada Marinka Gaza 48-kii saac ee la soo dhaafay. Wasaaraddu waxay tilmaantay in dhimashadu ay gaartay 68,519 shahiid iyo 170,382 dhaawac ah tan iyo Oktoobar 7, 2023, tan iyo xabbad joojinta, tirada guud ee shuhadada ayaa gaartay 11, dhaawacyadu waxay gaareen 324, meydadka la soo saaray ayaa gaaraya ilaa 464.

XIGASHO-AJ.