(JARMALKA): QAXOOTIGA SUURIYA EE JOOGA JARMALKA OO IS GARAACAY,SABABTA?

(SAWIRKA)-GOBOLKA SWEYDA.

(BERLIN)-Waligeed ma jirin cid Xasan weyddiin jirtay mad-habta uu ka tirsan yahay. 32-jirkan Suuriyaanka ah ayaa tan iyo sannadkii 2015-kii ku sugnaa dalka Jarmalka, isagoo ka soo cararay dagaalladii sokeeye ee dalkiisa ka dhacay oo uu kaga qayb-galayay xoogagga kasoo horjeeda dowladda. Laakiin hadda way sameeyaan. "Heerka aflagaadada iyo hadalada nacaybka ah ee lagu hayo baraha bulshada waa mid aad u daran," Xasan oo ku nool magaalada Berlin ayaa u sheegay DW. Sida qof kasta oo kale oo Suuriyaan ah oo caadi ah oo lagu wareystay sheekadan, ma uusan dooneynin inuu isticmaalo magaciisa oo dhan si uu si furan uga hadlo waxa ku saabsan mowduuca xasaasiga ah ee ka dhex jira Suuriyaanka Jarmalka, iyo dib ugu noqoshada Suuriya . "Waan isku luminaynaa arrintan." “Tani,” Xasan waxa uu ula jeedaa rabshadihii dhawaan ka dhacay Suuriya oo lagu arkay laba bulsho, Druze iyo Bedwiyin-Sunni, oo ka bilaabay dagaalka gobolka koonfureed ee Sweyda bartamihii bishii Luulyo. Rabshadaha ayaa ka billowday afduubyo AARGOOSI ah oo u dhexeeyay labada kooxood, ka dibna sii kordhay. Rabshadihii ka dhacay aagga Sweyda bishii Luulyo ayaa sababay dhimashada in ka badan 1,000 qof oo halkaas ku sugnaa. Kaliya maaha rabshada beeleed ee Suuriya dhawaanahan. Bishii Maarso, waxaa jiray dagaal u dhexeeya beesha Calawiyiinta Suuriya iyo dadka kale ee Suuriya, ka dib markii la sheegay in kacdoomeen. Labada xaaladoodba, waxaa jiray dil sharci darro ah oo ay geysteen inta badan kooxaha ku lugta leh iyo sidoo kale dhac, afduub iyo rabshado. Sidoo kale, labada xaaladoodba, dawladda ku meel gaarka ah ee Suuriya way awoodi wayday inay sugto ammaanka . Colaadahaas ayaa hadda ku fiday bulshada Suuriya ee Jarmalka. “Dadkii aadka isgu dhowaa hadda waxaad mooddaa in aaney saaxiibo noqon karin sababtoo ah waxaan ahay Sunni,” ayuu Xasan hadalkiisa sii raaciyay. Saaxiibka Xasan, Majid, waa Druze wuxuuna ka soo laabtay Sweyda wax yar ka hor rabshadihii dhowaa. "Waxaan dareemayaa inay dadku aad uga sii daran yihiin arrintan Berlin," ayuu xusay. "Waxay ila tahay inay sabab u tahay dadka halkan jooga qaarkood waxay weli haystaan maskaxdii hore, waxay weli u dhaqmayaan sidii in taliska [Asad] uu xukunka hayo." "In badan oo ka mid ah bulshada Suuriya halkan waxaan dareemayay isbeddelkan," ayuu yiri Razan Rashidi, oo ah agaasimaha fulinta ee kooxda xuquuqda aadanaha, The Syria Campaign, oo xarunteedu tahay Berlin. "Sanadihii ugu horeeyay ee kacaanka, waxaa jiray dareen xoog leh oo halgan la wadaago, dadku marar dhif ah ayay isweyddiin yaa Sunni, Calawiyiin, Masiixi ah, Kurdish, waxaan ka midaysanahay inaan ka soo horjeedno kalitalisnimada iyo baaqyada xorriyadda." "Ujeedka kaliya ee aan waligey ahaa in aan arko dhamaadka nidaamka," Xasan, oo ah nin Suuriyaan ah oo ku nool magaalada Berlin, ayaa sharaxay, isaga oo tixraacaya nidaamka kali-taliska ah ee Suuriya ee Assad.

DAGAAL KA DHACAY SUURIYA OO KA DHACAY JARMALKA:

Laakiin waxaa mahad leh dhacdooyinkii dhawaa, taasi way isbedeshay. 20-kii Luulyo magaalada Dusseldorf, laba kooxood oo dhawr boqol oo mudaaharaadayaal ah ayaa ku kulmay bannaanka xarunta tareenka ee magaalada. Koox ayaa taageersan Kurdiyiinta kooxda kalena waxay taageertay dawladda ku meel gaarka ah ee Suuriya. "Ka dib daandaansi hore oo afka ah,...dagaal baa dhacay," booliska Dusseldorf ayaa sheegay. Laba qof ayaa la qabtay, mid dhaawac ah, waxaana lagu tuuray dhalooyin iyo dhagxaan. Isla dhamaadka usbuuca, mudaharaad ka dhacay Berlin, koox yar oo rag ah oo ku dhow 400 oo qof oo xoog badan ayaa la maqlay iyagoo ku dhawaaqaya erayo ka dhan ah Druze iyo Isra’iil. Duqa magaalada Berlin Kai Wegner, oo xubin ka ah Xisbiga muxaafidka ah ee Christian Democrats, ayaa faallo ka bixiyay muuqaalka gaaban ee muuqaalka ah, isagoo sheegay in baaqyada dilka iyo Argagixisada aan la aqbalin Berlin. Boolisk maxalliga ah ayaa baaraya, Wegner wuxuu ku hanjabay inuu masaafurin doono dadka Suuriyaanka ah ee hadalkan sheegay. Suuriya iyo Israa'iil ayaa dagaal ku dhexmaraya sannado badan, duqeyntii ugu dambeysay ee Israa'iil ay ka geysatay Suuriya, oo lagu eedeeyay "difaaca" Suuriya Druze, ayaa sii xoojisay xiisadda u dhaxaysa dadka laga tirada badan yahay ee Druze iyo kuwa kale ee Suuriya. Waxaa socda wada xaajoodyo u dhaxeeya dowladda ku meel gaarka ah ee Suuriya iyo Kurdiyiinta Suuriya, kaasoo ku saabsan in kuwa dambe ay ka tanaasulaan maamulka qeybaha waqooyiga ee dalka oo ay ku biiraan dowladda dhexe iyo militariga. Tusaale ahaan, Axmad, oo ah 30-jir kabalyeeri ah oo ku sugan Berlin, ayaa sheegay in uu dhawaan joojiyay la hadalka saaxiibkii Druze. "Waxa uu sheegay in uu doonayo in uu hanti ka iibsado Suuriya meel u dhow xudduudda Israa'iil," Ahmad ayaa sharraxay. "Ma aamini kartid dadkan," ayuu si caro leh u yiri, isaga oo tixraacaya dadka laga tirada badan yahay . "Sidee bay ganacsi ula yeelan karaan Israa'iil?" Markaas ayuu dib u garaacayaa. "Uma jeedo Druze oo dhan, kaliya qaar," ayuu markii dambe yiri isagoo raaligelinaya. Inta badan muuqaalada mudaaharaadka Berlin ayaa muujinaya dadka reer Suuriya oo qaadaya heeso kacdoon ah. TV-ga ku hadla afka Carabiga ee Suuriya ayaa wareystay toddobo ka mid ah dibadbaxayaasha. Dhammaantood waxay sheegeen waxyaabo isku mid ah oo ku saabsan dhiirigelinta ay halkaas u joogaan. “Dalkan waa innaga oo dhan, waa inaan dhammaanteen wada noolaannaa,” ayuu mid ka mid ah yiri. “Waxaan u baahanahay inaan is garab istaagno,” ayuu mid kale ku daray. "Waxaan soo qabanqaabinay banaanbaxan oo ka dhacay Berlin si aan u diidno faragelinta arrimaha gudaha ee Suuriya iyo isku dayga lagu abuurayo colaadaha qowmiyadaha iyo kuwa diimeed," ayuu yiri qof kale oo mudaaharaadayay.

ISHA-DW.