SHAQAALE GARGAAR OO DACWAD LOO HEYSTO.

(SAWIRKA)-TAHRIIBAYAAL.

(GREECE)-24 Mutadawiciin ah oo wata koox-baaritaan iyo Samatabbixin ayaa wajahaya eedaymo culus, oo ay ku jiraan fududaynta soo galitaanka sharci darrada ah iyo lacagaha la dhaqay, caawinta Muhaajiriinta ku sugan Jasiiradda Lesbos intii u dhaxaysay 2016 iyo 2018. Kooxaha xuquuqda ayaa ka digaya Maxkamadaynta inay tahay mid Siyaasadaysan, iyo in badbaadinta nolosha badda lagu sifeeyo tahriibin tahriibayaal ah.

24 ka mid ah shaqaalaha gargaarka ayaa lagu Maxkamadeeyay dalka Giriiga maalintii Khamiista (December 4), iyaga oo wajahaya eedo ay ka mid yihiin tahriibinta muhaajiriinta, eedeymaha ay hay’adaha xuquuqul insaanka ku sheegeen in aysan sal iyo raad toona lahayn oo looga dan leeyahay in lagu dambiyo gargaarka qaxootiga u socda Yurub. Eedaysanayaasha, xubno ka tirsan Xarunta Waxqabadka Degdegga ah ee Caalamiga ah (ERCI), oo ah hay'ad raadin iyo samatabbixin aan faa'iido doon ahayn oo ka shaqeysay Lesbos intii u dhaxaysay 2016 ilaa 2018, waxay heli karaan xabsi sannado badan ah. Dhageysiga dacwadda maanta oo Khamiis ah ayaa ku soo beegantay toddobo sano kaddib markii la xiray 24 ka mid ah shaqaalaha gargaarka. Dambiyada culus ee lagu soo oogay ayaa waxaa ka mid ah in ay ka qeyb qaateen koox dambiilayaal ah oo la sheegay in ay fududeeyeen soo galitaanka sharci darrada ah ee tahriibayaasha, iyo sidoo kale lacago sharci darro ah oo la xiriira maalgelinta ururka. Bilayska Giriigga 2018 ayaa sheegay in dhaqdhaqaaqayaashu ay ururiyeen macluumaadka ku saabsan qulqulka qaxootiga iyagoo isticmaalaya calaamadaha raadiyaha badda waxayna isticmaaleen barnaamijyo farimo ah oo qarsoodi ah, waxayna siiyeen kaalmo toos ah kooxaha tahriibinta. "Kiisku wuxuu ku xiran yahay caqli-gal aad u liidata," Human Rights Watch ayaa ku dhawaaqday bayaan ay soo saartay oo looga jawaabayay maxkamadeynta. " Badbaadinta nafta badda waxaa lagu sifeeyaa tahriibin tahriibayaal ah, markaa kooxda baadigoobka iyo samatabbixinta waa urur dambiilayaal ah, sidaas darteed, ururinta sharciga ah ee kooxdu waa lacag-dhaqidda."

YEEY YIHIIN EEDEYSANAYAASHU?

Eedeysanayaasha waxaa ka mid ah Sarah Mardini, mid ka mid ah labada gabdhood ee walaalaha ah ee Suuriya oo, 2015, ka caawiyay badbaadinta dadka kale ee qaxootiga ah iyagoo u jiiday doonidoodii quustay si ay u badbaadiyaan oo sheekadeeda markii dambe dhiirigelisay filimka Netflix ee 2022 The Swimmers . Sean Binder, eedaysane kale, waa muwaadin Jarmal ah oo bilaabay inuu si tabaruc ah ula shaqeeyo ERCI 2017. Labaduba waxaa la xiray 2018 waxayna ku qaateen in ka badan 100 maalmood xabsiga ka hor inta aan la sii dayn iyada oo la sugayo dacwado kale oo sharci ah. Dacwada Maxkamada Lesbos waxa ay dhacaysaa xilli xubnaha Midowga Yurub, oo uu ku jiro Giriiga, oo helay in ka badan hal milyan oo soo galooti ah intii u dhaxaysay 2015 iyo 2016, ay fulinayaan siyaasadaha socdaalka ee adag.

GIRIIGA WAXA UU ADKEEYEY KONTAROOLKA XUDUUDAHA, BADAHA, IYO CODSIYADDA MEGENGALYO DOONKA AH:

Giriiga ayaa si isa soo taraysa u qaatay hab adag oo dhanka socdaalka ah. Laga soo bilaabo 2019, dawladda dhexe ee midig waxay xoojisay ammaanka xuduudaha iyada oo u maraysa xayndaab iyo ilaalin badda, bishii Luulyo, waxay si ku meel gaadh ah u joojisay socodsiinta dacwadaha magangelyo ee muhaajiriinta ka imanaya Waqooyiga Afrika. Sida uu dhigayo sharciga 2021-ka ee looga gol leeyahay ka hortagga socdaalka ballaaran ee ka imaanaya Bariga Dhexe iyo Aasiya, qof kasta oo ka caawinaya muhaajiriinta si ay u gaaraan xeebaha Giriigga waxa uu wajihi karaa eedeymo ay ka mid yihiin fududeynta soo galitaanka sharci darrada ah ama taageeridda urur dembiyeed. 2023, maxkamada Giriiga ayaa meesha ka saartay eedeymihii basaasnimo ee eedaysanayaasha. Hay’adaha xuquuqul insaanka ayaa arrintan ku tilmaamay mid aan sal iyo raad toona lahayn, isla markaana aan lahayn caddaymo lagu kalsoonaan karo. “Natiijada maxkamaddu waxay qeexi doontaa haddii gargaarka bini'aadantinimo si cadaalad ah looga ilaalin doono eedeymo aan macquul ahayn ama in lagu dayn doono sheeko-xumada sheeko-xumada ee mas'uuliyiinta dacwad oogayaasha," wakaaladda wararka ee Reuters ayaa soo xigatay qareenka difaaca ee Zacharias Kesses.

XIGASHO-IM.