LABA DOON OO SIDAY MUHAAJIRIIN OO KU DEGAY BADDA TALYAANIGA.

(SAWIRKA)-DOON MUHAAJIRIIN SIDA.

(ITALY)-60 qof oo tahriibayaal ah ayaa la badbaadiyay, balse ugu yaraan 26 tahriibayaal ah ayaa dhintay ka dib markii laba doomood ey ku degeen Jasiiradda Lampedusa ee dalka Talyaaniga Galabnimadii Arbacada. Dhimashada kama dambaysta ah weli ma cadda, ayey yiraahdeen Ilaalada Xeebaha Talyaaniga. Waxaa jira " murugo qoto dheer oo ku saabsan weli markab kale oo ku qaraqmay xeebta Lampedusa, halkaas oo UNHCR ey hadda ku caawinayso kuwa badbaaday," ayuu afhayeenka Hay'adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Qaxootiga ee UNHCR, Filippo Ungaro ku qoray bartiisa X Arbacadii shalay (Agoosto 13). Meydadka ilmo yar, saddex dhalinyaro ah iyo laba dumar ah ayaa ka mid ahaa kuwa ey soo saareen ilaalada xeebaha, sida ey sheegtay Wakaaladda Wararka ee Talyaaniga ee ANSA . Dhacdadan ayaa ka dhacday aagga raadinta iyo samatabbixinta Talyaaniga (SAR). Muwaadiniin u kala dhashay Pakistan, Somalia iyo Sudan ayaa saarnaa doomaha, sida ey sheegtay ANSA. Ungaro ayaa xaqiijiyey in Dad badan ayaa wali la la'yahay. Labadan doonyood ee tahriibayaasha ah ayaa ka soo ambabaxay dalka Liibiya saacadihii hore ee Arbacada (August 13) waxayna doontu ku rogmatay meel 14 nautical miles (26 kilomitir) u jirta Lampedusa. Waxaa loo malaynayaa iney waday ku dhawaad 100-qofood oo Tahribayaal ah. Ungaro ayaa u sheegay Wakaalada Wararka ee AP in laga soo xigtay tirada dad soo badbaaday, waxa eyna aaminsan yihiin in inta u dhaxaysa 92 ilaa 97 qof ey saarnaayeen doonyaha ka hor inta eysan degin.

BADBAADAYAASHU “WAA DAALLAN YIHIIN”WAANA NAXSAN YIHIIN”.

Mid ka mid ah doonyaha ayaa bilaabay iney degto, taasoo keentay in dadkii la socday ey isku dayaan iney u wareejiyaan doonidii kale, taasoo iyaduna la qalibantay. Sawir ey qaadeen Ciidamada Ilaalada Xeebaha Talyaaniga ayaa muujinaya dadka qaar oo kor fadhiya qolofta rogmatay ee mid ka mid ah doonyaha halka qaar kalena ey ku dheggan yihiin jaakadaha badbaadada ama agabka loo isticmaalo. Afhayeenka Hay’adda Socdaalka Qaramada Midoobay ee IOM Flavio Di Giacomo ayaa sheegay in markii labada Doon mid ka mid ah ey bilaawday iney qaado biyaha,dadkiina waxa ey bilaabeen iney u wareejiyaan doonida kale, taasoo ka samaysan fiberglass. rarkii xad dhaafka ahaana waxa uu sababay in doontii labaad ey iyana rogmato. Diyaarad Helicopter ah oo ka timid xuduudka Talyaaniga iyo booliska dhaqaalaha Guardia di Finanza, oo gacan ka geysta howlaha baaritaanka iyo samatabbixinta badda, ayaa shilka ku sheegay inuu yahay mid dhacay duhurnimadii shalay, sida ey ku warantay Wakaaladda Wararka ee dpa ee Jarmalka iyo Wakaaladda Wararka Talyaaniga ee ANSA . Qaylo-dhaanta ayey kor u qaadeen, waxaana doonyihii loo diray dhinaca goobta uu shilku ka dhacay. Ururka Laanqeyrta Cas ee Talyaaniga oo gacan ka geysatay daweynta dadka badbaaday markii la keenay xeebta, ayaa sheegay in 56 Rag ah iyo Afar dumar ah ey ka badbaadeen dhacdada. Waxaa lagu tilmaamay iney “daaleen” iyo “naxsan yihiin” balse ey xaaladdoodu deggan tahay markii ey dhulka gaareen. Afar qof ayaa loo qaaday baaritaanno caafimaad isbitaalka, ayey tiri ANSA . Inta soo hartay waxaa la keenay soo dhaweyntii ugu horeysay ee 'hotspot' ee Contrada Imbriacola ee Jasiiradda Lampedusa.

“TANI WAXAY AHAYD MUSIIBO KALIYA OO SUGAYSAY INEY DHACDA”

Arbacadii, bayaan ka soo baxay Ilaalada Xeebaha Talyaaniga (Guardia Costiera) ayaa lagu sheegay in hawlgallada baadigoobka iyo samatabbixinta ey socdaan. Ugu yaraan shan markab oo ka kala socda ciidamada ilaalada xeebaha iyo kuwa maaliyadda iyo kuwa xuduudaha, iyo sidoo kale maraakiib ka socota wakaaladda xuduudaha ee Frontex ee Midowga Yurub, ayaa ka qeyb qaatay baaritaanka. Diyaarado Helicopter ah iyo diyaarado ayaa sidoo kale la abaabulay. Ilaalada xeebaha ayaa bayaan ey soo saareen ku daray in dhimashadu ey tahay mid ku meel gaar ah oo la cusbooneysiiyay. Francesca Saccomandi, oo caawinaysay qaar ka mid ah dadkii badbaaday, iyada oo qayb ka ah shaqadeeda Mediterranean Hope, oo ah urur hoos yimaada dallada kaniisadaha Protestant ee Talyaaniga, ayaa sheegtay iney la hadashay hal qof oo dumar ah oo sheegtay iney ku wayday ninkeeda iyo gabar yar. Gabar kale oo da'yar ayaa sheegtay iney wayday labadeeda gabdhood oo ka yar. "Qaar badan oo iyaga ka mid ah ayaa sheegay iney cabbeen biyo badan oo cusbo ah," Saccomandi ayaa u sheegay ANSA. "Tani waxay ahayd masiibo kaliya oo sugaysay iney dhacdo," ayuu sii watay Saccomandi. "Dadku way sii ambabaxaan, kuwa nasiibka leh oo keliya ayaa soo gaaraya, kuwa kale, maanta oo kale, way waayi doonaan naftooda, dhimashadu waa in la dhigaa albaabka siyaasadaha dawladda Yurub, kuwaasoo dhibka ka riixaya meelo kale halkii ey wax ka qaban lahaayeen.

SIYAASIYIINTA TALYAANIGA AYAA KU BAAQAY IN CUNAQABATEYN ADAG LA SAARO DADKA WAX TAHRIIBIYA:

Wasiirka Arrimaha Gudaha ee Talyaaniga Matteo Piantedosi ayaa ku qoray barta X in dhacdadani ey mar kale muujisay "sida deg dega ah ee looga hortagayo safarada badda ee khatarta ah ee meelaha laga baxo iyo in si hagar la'aan ah loola dagaallamo ka Ganacsiga dadka ee aan damiirka lahayn ee kicinaya dhacdadan." Giorgia Meloni, Raysal Wasaarada Talyaaniga, ayaa muujisay murugo iyo murugo ey u hayso dadkii naftooda ku waayay, waxayna ku dhaleeceysay dadka tahriibiya "Nacayb bini'aadantinimada ka baxsan" ka dib markii ey abaabuleen safaradan khatarta ah. Waxay kaloo hoosta ka xariiqday mowqifka adag ee Talyaanigu ka taagan yahay kooxaha wax tahriibiya.

JIDKA DHIMASHADA:

Sida laga soo xigtay Ungaro, ugu yaraan 675 qof ayaa naftooda ku waayey marinka dhexe ee Mediterranean-ka ee u dhexeeya Waqooyiga Afrika iyo Talyaaniga tan iyo bilowgii sanadkan. Tobankii sano ee la soo dhaafay, ku dhawaad 24,500 oo qof ayaa naftooda ku waayay ama lagu waayay dariiqaas, waxaa xaqiijiyay Mashruuca Muhaajiriinta maqan ee IOM. Sida laga soo xigtay xogta dawladda Talyaaniga, 38,263 qof ayaa doonyo yar yar ugu tallaabay Talyaaniga tan iyo bilowgii sanadkan. Xogta waxaa la cusbooneysiiyay subaxii Ogosto-13/25-ka. Toddobaadkii hore uun, saddex qof ayaa la waayay ka dib markii ey ka boodeen dooni bir ah oo ka soo baxday Tuniisiya. Saddexda qof, sida ey sheegeen dad ka badbaaday oo ey caawisay UNHCR, waxay ku boodeen biyaha iyagoo quus ah, markii ey arkeen doon meesha maraysa . Ka dib saddex maalmood oo ey badda ku jireen, sida uu sheegay afhayeenka UNHCR Ungaro, 53-da qof ee doonta saarnaa oo ey ku jiraan toban caruur ah, waxaa ka dhammaaday shidaal, cunto iyo biyo. Doonidii ugu dhimashada badneyd ee ku degtay bartamaha Mediterranean-ka ayaa sanadkii 2013 ka dhacday meel ka baxsan Lampedusa, markaasoo doon ey saarnaayeen in ka badan 500 oo tahriibayaal ah oo u kala dhashay dalalka Eritrea, Somalia iyo Ghana uu dab qabsaday oo ey dagtay. Ugu yaraan 368 qof ayaa ku dhintay masiibadaas. Musiibadan ayaa wali sanad walba laga xusaa Lampedusa.

ISHA-IM.