JARMALKA OO KU DHEGAN KABTAN AYUUB IYO YACQUUB SIYAAD,SABABTA?

(SAWIRKA)-KABTAN AYUUB.

(GERMANY)-Wararka aan ka heleyno dalka Jarmalka ayaa sheegaayo in Wargeyska DW e dakaasi uu wax ka qoray Rag Soomaaliyeed oo caan ka aha Baraha Bulshada kana soo wada jeeda Dawlad Goboleedka Puntland kuwaaso degenaansho ka heysta dalka Jarmalka,labad shaqsi ee uu soo qaatay Wargeyska ayaa kala ah Yacquub Siyaad oo si ba’an uga soo horjeedo maamulka Madaxweyne Siciid Deni iyo Kabtan Ayuub oo isagana si ba’an u taageero maamulka Siciid Deni,hadaba Wargeyska Muxuu ka qoray Ragaan? Ayuub Cabdirisaaq - ama " Kabtan Ayuub," sida ey u yaqaanaan taageerayaashiisa baraha bulshada - wuxuu si fudud u gaari karaa boqollaal kun oo qof qoraalladiisa TikTok iyo Facebook . Farrimihiisu waxa ey inta badan xambaarsan yihiin nacayb uu u qabo qabaa’ilka Soomaaliya isku haya iyo hurin colaadeed oo iyaga ka dhan ah. Waxaane uu xirfadiisa warbaahinta bulshada ka dhistay dalka Jarmalka, halkaas oo uu yimid sanadkii 2017-kii oo uu ku sugnaa ilaa toddobo sano, isaga oo ka hoos shaqaynayay raadaarka maamulka isagoo ku dhiirigelinaya inuu dhiig ku daato dalkiisa. "Qoryaha qaata oo dagaalama," Ayuub wuxuu ku booriyay taageerayaashiisa muuqaal uu soo galiyay dabayaaqadii 2022. Isagoo bixinaya waxa uu ugu yeeray talo wax ku ool ah oo khibrad shakhsi ah leh, wuxuu u sheegay dagaalyahannada iney fuulaan dhismayaal dhaadheer si ey u arkaan cadowga meel fog. "Qof kasta ku tooga wadada weyn marka aad aragto isagoo xiran dareeska ciidamada," ayuu yiri. Ma aha oo kaliya ciidamada cadawga ku ah dhacdadan, Ayuub wuxuu u sheegay dhagaystayaashiisa: Dadka u diida iney galaan dhismayaal si ey u qaataan saqafkooda sare waa in "laga toogto foodda" oo looga tago "calaamad rasaas ah wejigiisa." Sida ey hadda shaaca ka qaadeen kooxda baarista ee DW oo kaashanaysa idaacada guud ee Jarmalka ee ARD, masuuliyiinta Jarmalku waxay aakhirkii ku dareen dadaalka Ayuub ee kicinta ah. Waxa aanu dajinay in aanu raadino jidkiisa oo aanu daraasad ku samaynay saamaynta wax baabi’inta ah ee uu isticmaalo. Baaritaanku waxa kale oo uu baaray halka uu gaaray qof kale oo dagaal saamaynaya kaas oo wali u isticmaalaya Jarmalka gabaad si uu ugu baaqo rabshado ka dhaca Soomaaliya.

JID COLAADEED.

Soomaaliya waxay la daalaa dhacaysay colaado hubaysan iyo siyaasad qalafsan muddo tobanaan sano ah . Iyadoo Dowladda Federaalku ey si joogto ah ula dagaalamayso kooxda Xagjirka ah ee AL-Shabab in ka badan toban sano, colaado qoto dheer oo soo jireen ah oo u dhexeeya qabaa'ilka u badan bulshada Soomaaliyeed ayaa sababay dadaallo adag oo lagu dhisayo midnimo qaran iyo in la dhiso maamul tayo leh. Xasilooni la'aantaas oo kale, ayaa dhowr gobol oo Soomaaliyeed waxay sameeyeen jidad siyaasadeed oo iyaga u gaar ah. Sheekada Ayuub waxa ey aad ugu xiran tahay loolanka inta badan gacan ka hadal ku dhex mara labada gobol ee waqooyiga Soomaaliya. Puntland waxaa maamula Madaxweyne Siciid Cabdullaahi Deni oo ka soo jeeda beesha Majeerteen, oo Ayuub ku taageersan yahay muuqaaladiisa. Somaliland oo jaarka la ah ayaa sannadkii 1991-kii ku dhawaaqday gooni-isu-taagga, inkastoo Jamhuuriyadda iskeed ugu dhawaaqday madaxbannaanida ey ku guul-darraysatay iney hesho aqoonsi caalami ah. Rabshado ayaa had iyo jeer ka dhaca xadka ey wadaagaan Puntland iyo Somaliland. Ayuub Cabdirisaaq waxaa si madax banaan u xaqiijiyey inuu Soomaaliya ku sugan yahay horraantii sanadka 2025 DW,sawirkan ayaa la soo dhigay mid ka mid ah akoonkiisa Facebook bishii Janaayo. Ayuub waxa uu u muuqdaa mid ku faanaya inuu tafaasiil ka bixiyo dhibaatadii uu dhallinyaranimadiisii ​​Soomaaliya kula kacayay taageerayaashiisa internet-ka. "Waxaan ka tagay qoyskeyga anigoo 13 jir ah, waxaana qaatay qori," Ayuub, oo hadda ku jira da'da 30-meeyada, ayaa ku yiri muuqaal YouTube ah. Waxa uu u sheegay daawadayaasha inuu ka soo dagaalamay in ka badan 30 dagaal markii uu " ahaan jiray maleeshiyo beeleed." Ilo-wareedyo dhowr ah oo ey ka mid yihiin xiriiro ku dhow dhow maamulka Puntland ee hadda jira, ayaa u sheegay DW iyo ARD in Ayuub uu ka mid ahaa Afduubayaashii Afduubka u haystay Maraakiibta iyo la Haystayaasha Madax-Furasho sannadihii ugu sarreeyay ee burcad-badeedda Geeska Afrika. Labo nin oo badmaaxayaal ah oo saarnaa markab ey gacanta ku hayeen bishii March 2010 ilaa December 2012 ayaa noo sheegay in dadka afduubka u heysta uu ku jiro nin lagu magacaabo Ayuub, kaasi oo ahaa nin dheer oo caato ah, isla markaana ku hadlayay cod qoto dheer oo xamaasad leh. 

NOLOSHA JARMALKA.

Sida DW iyo ARD Ey awoodeen inEy xaqiijiyaan, Ayuub waxa uu markii ugu horaysay uu soo galay Jarmalka 2017. Waxa uu dalbaday magangelyo, laakiin codsigiisa waa la diiday 2020. Si kastaba ha ahaatee, waxaa loo ogolaaday inuu sii joogo sidii Qaxooti loo dulqaatay, xaalad ku imanaysa xuquuq ka yar marka loo eego magangelyo la aqoonsan yahay. Sida laga soo xigtay boggiisa Facebook, Ayuub wuxuu ku noolaa Hamburg. Dhowr filim oo TikTok ah oo gaagaaban oo la dhigay 2022 ayaa muujinaya isaga oo jooga magaalada iyo meelo kale oo ku yaal Waqooyiga Jarmalka oo ey saaxiibo yihiin. Laakiin dhacdooyinka ayaa dhawaan dib ugu soo celin doona Soomaaliya. February 6, 2023, rabshado ayaa ka dhacay magaalada Laascaanood ee Xarunta Gobolka Sool. Beesha Dhulbahante oo in badan ku taamaysay iney ka go’do Somaliland, ayaa u muuqata iney dedaalkeeda ku taageerayso maamul-Goboleedka Puntland. Boqolaal qof ayaa ku dhintay iska horimaadyadii ugu horreeyay, boqolaal kun oo kale ayaa ku barakacay. Ayuub Cabdirisaaq oo la hadlayay taageerayaashiisa mar uu booqday dalkiisa bishii Nofeembar 2023 ayaa la soo dhigay bartiisa Youtube-ka. Ajnabi ahaan loo dulqaadan karo, Ayuub si rasmi ah looguma ogola inuu si xor ah u safro. Si kastaba ha ahaatee, bishii Nofembar 2023, waxa uu soo galiyay goos goos ah safar uu ku tagayo Soomaaliya, halkaasoo ey ku soo dhaweeyeen oo ey ku farxeen taageerayaashiisa. Hal muqaal, oo la daabacay Noofambar 10, 2023, ayaa waxa ka muuqda Ayuub oo ey weheliyaan koox dagaalyahanno ah, oo ku fadhiya baabuur milatari oo ridaya qoriga lidka diyaaradaha ee Ruushku sameeyay. Runtii, cilmi-baaris ey sameeyeen ARD iyo DW waxay ogaadeen in Ayuub ugu yaraan hal wareeg oo safar ah ku yimid Soomaaliya isagoo deggan dalka Jarmalka. Fiidiyowgii ugu dambeeyay ee isaga oo ku sugan Jarmalka waxaa la soo galiyay TikTok bishii Luulyo 2024. Waxaa la arkayay isagoo daal ku socda oo dhaafaya hoolka magaalada Neubrandenburg ee gobolka Waqooyi-bari ee Mecklenburg-Vorpommern. Dabayaaqadii 2024-kii ayuu Ayuub ka dhoofay Jarmalka, wuxuuna ku laabtay Soomaaliya. DW iyo ARD waxaa u suurtagashay iney xaqiijiyaan inuu ku biiray ciidanka difaaca Puntland.

COD KALE OO NECEYB AH OO KA YIMID JARMALKA:

Ugu yaraan hal qof oo kale oo saameyn ku leh dagaalka Soomaalida ayaa weli sii hurinaya nacaybka ka imaanaya gudaha Jarmalka. Yacqwub Siyaad wuxuu ku wacdiyaa rabshadaha in ka badan Nus malyuun taageere Facebook iyo ilaa 230,000 TikTok.   Fiidiyowyo dhowr ah oo la dhigay 2023, Yacqwub, oo la wadaaga qadiyadda Ayuub, ayaa ku dhiirigeliyay taageerayaashiisa iney weeraraan kuwa ka soo horjeeda: "Habeen iyo maalinba duqey, ka dibna ugu dambeyntii xeradooda ku dhaaf, madaxyada gooy." Mid kale, wuxuu leeyahay: "Doofaaradan anigaa iska leh, oo waxaan ka saari doonaa godadkooda, oo waxaan ku cayaari doonaa meydkooda." Waxa uu ugu baaqayaa daawadayaasha iney "dagaal galaan" oo ey "laayaan cadowga." In la dhaawaco ama xitaa la dilo, wuxuu ku andacoonayaa, "waa farxad." Yacqwub wuxuu si bareer ah u muujinayaa nin jeclaysigiisa: "Laa makhluuqaas, ka saar bulshada, garaaca." Waxa xaqiijiyay DW iyo cilmi-baadhista ARD, Yacqwub waxa uu deggan yahay meel u dhow Düsseldorf. Waxa uu si cad u muujinayaa cadaawadda uu u qabo Jarmalka. Muuqaal laga soo duubay TikTok, ayuu ku sheegay inuu ku dhex nool yahay gaalada dalka gaalada. Sida Ayuub, Yacqwub waxa uu u safray Soomaaliya tan iyo markii uu u soo guuray Jarmalka. Xagaagii 2023, dhawr bilood oo ey colaaddu Laascaanood socotay, waxa uu la wadaagay sawir isaga oo xiran direys ey la socdaan dagaalyahanno hubaysan. Sawir kale ayaa muujinaya isagoo sita qori AK-47 ah. Iyo, muuqaal fiidiyow ah, wuxuu kula kulmayaa koox dagaalyahanno ah, oo laga yaabo iney joogaan mid ka mid ah meelaha saxaraha ah ee gobolka.

Hadda, wuxuu ku soo laabtay Jarmalka. Ku noqoshada Soomaaliya uma muuqato Yacqwub doorasho macquul ah wuxuu halis gelinayaa in la xiro markuu yimaado. Bishii Janaayo 2025, Maxkamada Ciidamada Puntland ayaa ku xukuntay isagoo maqan 10 sano oo xarig ah, ka dib markii lagu eedeeyay inuu YouTube-kiisa u isticmaalay warar been abuur ah. Ma cadda duruufaha keentay xukunkan. 

SAAMEEYEYAASH 'DAGAALKA MACLUUMAADKA'.

Dadka saamaynta ku leh sida Ayuub iyo Yacqwub waxa ey Soomaaliya ka ciyaaraan “door aad u burbursan, waxaanay saamayn weyn ku leeyihiin” ayuu yiri Moustafa Ahmad, oo ah falanqeeye dhinaca ammaanka ah oo fadhigiisu yahay Somaliland. Waxa uu ku tilmaamay dhaqdhaqaaqooda khadka inuu yahay "dagaal xogeed." Marka laga soo tago faafinta fariimaha nacaybka, Yacqwub waxa uu adeegsada baraha bulshada si uu lacag uga urursado qurba-joogta Soomaaliyeed. Waxa uu ugu baaqayaa xertiisa dumarka ah iney "iibiyaan dahabkooda oo ku deeqa lacagta." Jamaal Cismaan, oo ah wariye Soomaaliyeed oo u shaqeeya warbaahinta caalamiga ah, ayaa sheegay in dadka saamaynta ku leh dagaalku ey saacad gudaheed ku ururiyeen tobanaan kun oo Yuuro lacag inta badan loo isticmaalo in lagu iibsado hubka. Cismaan waxa uu Ayuub ku tilmaamay mid soo jiidasho leh: "Wuxuu garanayaa badhamada la riixayo si dadka loogu kiciyo."

SI FIICAN UGU XIRAN JARMALKA.

Dadka saamaynta ku leh ayaa caan ku ah bulshada Soomaaliyeed ee ku dhaqan dalka Jarmalka. DW iyo ARD waxa ey la sheekaysteen hal qof oo Soomaali ah oo muddo dhawr sano ah ku noolaa dalka Jarmalka, muddo dheerna la socday dhaqdhaqaaqyada Baraha Bulshada Ayuub iyo Yacquub. Waxa uu sheegay iney jirto sabab fudud oo ey ku dhegi karaan wax kasta oo ey rabaan iyaga oo aan ka cabsanayn maamulka: "Waxay ku hadlaan af-soomaali qofna ma fahmi karo." Wuxuu sheegay in qof kasta oo sameeya uusan weli u badneyn inuu soo sheego dadka saameynta ku leh. "Dadka intooda badan waa ka cabsadaan iyaga". Caannimadooda ayaa xitaa ka dhigtay Ayuub iyo Yacqwub in la raadiyo xiriiriyayaal qurba-joogta Soomaaliyeed ah, halkaasoo dadka qaar ey u arkaan kuwo wax ku ool u ah soo jeedinta dareenka iyo abaabulida taageerada. Ayuub intii uu ku sugnaa dalka Jarmalka waxa uu u muuqdaa inuu xiriir wanaagsan la lahaa Mohamed Abdulahi, oo ah guddoomiyaha ururka aan macaash doonka ahayn ee Somali-European Cooperation eV (SEKO). Muqaal, Cabdulahi waxa uu si weyn ugu mahad-naqayaa ka qayb qaadashada Ayuub ee guusha ururka. "Waan ku salaamay, Kabtan Ayuub," Abdulahi ayaa yiri. "Aad baad u mahadsan tahay." Muuqaal kale, oo la daabacay 2022, Cabdulahi wuxuu la hadlayaa Ayuub iyo Yacqwub labadaba, isagoo isla fadhiya dhexdooda. Markii uu soo bandhigayay Ayuub, Cabdulahi waxa uu ula jeedaa "ku day ku dayasho mudan oo door weyn ka ciyaara caawinta dadka Soomaaliyeed." Muuqaalkan, oo la soo dhigay YouTube-ka Diseembar 2023, Ayuub wuxuu ugu baaqayaa taageerayaashiisa inay "qoryaha qaataan oo dagaalamaan". ARD iyo DW waxay Abdulahi u soo bandhigeen dhawr tusaale oo ku saabsan dadaallada dadka saamaynta ku leh kicinta. Waxa uu qirtay waxa ka jira iney ahaayeen "Arxan darro" oo "aan fiicneyn", taasna loo baahan yahay in la baaro oo la cambaareeyo. Si kastaba ha ahaatee, wuxuu sheegay in uusan ahayn "qofka wax xukumaya" sidoo kale waa in la tixgeliyo in hadalladaas laga soo xigtay xaaladda dagaalka, oo mar walba ey jiraan dhinacyo iyo aragtiyo kala duwan. Wuxuu ku celceliyay in uusan horay u arag muuqaalladaas. Cabdulahi waxa uu ugu yeeray xiriirkii uu la lahaa Ayuub "saaxiibtinimo" wuxuuna yiri "Si fiican ayaad ula shaqayn kartaa isaga." Waxa uu sheegay in SEKO ey hore ula xiriirtay Ayuub iyo Yacqwub si ey uga codsato in lagu taageero sidii dadka loo gaarsiin lahaa si ey noogu dhawaaqaan. Markii la weydiiyay bal inuu qiyaasi karo inuu taageero weydiisto mustaqbalka, Cabdulahi wuu ka gaabsaday. Ka dib su'aalo isdaba joog ah oo la waydiiyay, wuxuu qiray in, markii la daawaday fiidiyowyada, "ma fiicna in taageero laga helo iyaga."

XIRIIRKA DHAW EE MADAXWEYNAHA:

Ku noqoshada Soomaaliya, Ayuub wuxuu sii wadaa inuu si firfircoon uga dhex muuqdo baraha bulshada. Mid ka mid ah fiidiyowyada, wuxuu ku sheegay inuu soo laabtay "inkasta oo aan nolol wanaagsan ku heli karo Jarmalka. Qoyskaygu waxay ku nool yihiin Jarmalka, haddii aanan ka shaqeynin, waxaan helaa daryeel." Sanadkan waxa uu soo bandhigay dhowr sawir oo uu ku labisan yahay dareeska ciidanka difaaca Puntland. "Waxaan ku dhaaranayaa inaan ku siin doono $20,000," ayuu ku yiri muuqaal la soo galiyay Abriil. "Waxaan ku ballan qaadayaa lacag dhan $20,000 haddii aad hesho maleeshiyo hubeysan." Muuqaallada Ayuub ayaa muujinaya inuu saameyn ku leeyahay gobolka. Wuxuu la wadaagay sawiro iyo muuqaalo muujinaya xiriirka gaarka ah ee uu la leeyahay Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni. Hal muuqaal oo la dhigay horaantii 2025 ayaa muujinaya Deni oo booqanaya Ayuub oo ku jira isbitaalka. Xiriirka dhow ee uu la leeyahay maamulka awgeed, Ayuub waxa uu fahmi lahaa inuu "Dembi ku geli karo ciqaab la'aan," Cismaan ayaa yiri. Caadi ahaan ma jiraan wax cawaaqib xumo ah oo ka dhalan kara falalka sharci darrada ah kuwa ka tirsan qabiillada awoodda leh ama haysta dhaqaale, ayuu yiri. "Waxaad dili kartaa 10 qof, waxaadna mari kartaa waddooyinka maalinta xigta," ayuu yiri. "Sidaas ayey Soomaaliya u shaqeysaa." Jarmalka, si kastaba ha ahaatee, ficilada saameeyayaasha waxay yeelan karaan cawaaqib. Afhayeen u hadlay booliiska ayaa xaqiijiyay in baaritaan lagu sameeyay baraha Yacqwub. "Qaybta Amniga Gobolka ee bilayska Düsseldorf ayaa hadda baaraya fal-dembiyeed suurtagal ah oo la xiriira tuhunka kicinta," ayuu qoray. Iyo " Kabtan Ayuub " sidoo kale dhawaan waxay noqon kartaa walaac mar kale mas'uuliyiinta Jarmalka. Muuqaal la soo dhigay TikTok Talaadadii, wuxuu u muuqdaa inuu ku laabtay Yurub. Waxaa la arkayaa isaga oo ku dhex socda wax u muuqda waddo weyn oo ku taal dalka Faransiiska. Dulucda muuqaalka: "In muddo ah ayaan kala maqnayn, Yurub, wax walba ma hagaagsan yihiin?". Ayuub Cabdirisaaq iyo Yacqwub Siyaad ayaan ka jawaabin su'aalo ey u soo direen DEUTSCHE WELLE iyo ARD.