FALCELINTA CAALAMKU KA SAMEEYEY AQOONSIGA ISRAEL EE SOOMAALILAND.
(SAWIRKA)-SOOMAALIYA.
(ISTANBUL/TURKEY)-Ka dib go'aankii Israa'iil ee ahaa inay Somaliland, oo ah gobol ka mid ah Soomaaliya, u aqoonsato "dowlad madax-bannaan," Turkiga, dhowr waddan oo Bariga Dhexe iyo Afrika ah, iyo ururo caalami ah, ayaa soo saaray falcelinno taxane ah. Afhayeenka Wasaaradda Arrimaha Dibadda Oncu Keceli ayaa sheegay in hadalka Israa'iil ee aqoonsiga Somaliland uu tusaale cusub u yahay tallaabooyinka sharci darrada ah ee ay qaadayso xukuumadda Ra'iisul Wasaare Benjamin Netanyahu, taasoo looga gol leeyahay in lagu abuuro xasillooni darro heer gobol iyo heer caalami ah. Keceli wuxuu carabka ku adkeeyay in tallaabadani ay la macno tahay faragelin furan oo lagu hayo arrimaha gudaha ee Soomaaliya, isagoo xusay in go'aannada la xiriira mustaqbalka dalka iyo gobolkiisa waqooyi ee ka go'ay ay tahay inay ka turjumaan rabitaanka dhammaan Soomaalida. Keceli oo dib u xaqiijinaya sida Turkiga uga go'an tahay nabadda iyo amniga Geeska Afrika, ayaa sheegay in Ankara ay si adag u taageersan tahay sharafta dhuleed ee Soomaaliya, ayna sii wadi doonto inay la garab istaagto dadka Soomaaliyeed.
MADAXWEYNAHA SOOMAALIYA IYO MADAXWEYNAHA K/GALBEED SOOMAALIYA:
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa sheegay in tallaabada Israa'iil ay "ka soo horjeedo sharciga caalamiga ah" isla markaana ay tahay faragelin aan la aqbali karin oo lagu sameeyo arrimaha gudaha ee Soomaaliya, isagoo carabka ku adkeeyay in "Soomaaliya iyo dadkeedu ay yihiin hal: aan la kala saari karin iyadoo laga kala tagayo meel fog." Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ayaa tallaabadaas ku diiday sharci darro, iyadoo dib u xaqiijinaysa madaxbannaanida dalka iyo midnimada dhuleed ee hoos timaada axdiyada caalamiga ah iyo kuwa goboleed. Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed ee Soomaaliya Cabdicasiis Xasan Maxamed ayaa sidoo kale cambaareeyay tallaabadan isagoo ku sheegay bayaan uu soo dhigay shirkadda warbaahinta bulshada ee Mareykanka ee X isagoo yiri: "Waxaan si adag u diidayaa ku dhawaaqista Ra'iisul Wasaare Netanyahu ee aqoonsiga Somaliland." Wuxuu intaas ku daray: "Tani waxay jebinaysaa sharciga caalamiga ah waxayna khatar ku tahay madaxbannaanida iyo midnimada Soomaaliya."
MASAR
Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Masar Badr Abdelatty ayaa taleefanno la xiriiray dhiggiisa Soomaaliya, Turkiga, iyo Jabuuti, isagoo diiday oo cambaareeyay go'aanka Israa'iil, sida ay sheegtay Wasaaradda Arrimaha Dibadda. Wasaaraddu waxay ku nuuxnuuxsatay in tallaabo kasta oo hal dhinac ah oo lagu xadgudbayo madaxbannaanida Soomaaliya ama lagu wiiqayo xasilloonideeda, oo ay ku jiraan isku dayo lagu soo rogo hay'ado is barbar socda, aan la aqbali karin.
MIDAWGA AFRIKA:
Midowga Afrika (AU) ayaa sidoo kale diiday aqoonsi kasta oo loo fidiyo Somaliland, iyagoo xaqiijiyay sida ay uga go'an tahay midnimada, madaxbannaanida iyo midnimada dhuleed ee Soomaaliya. "Guddoomiyaha Guddiga, Maxamuud Cali Yuusuf, si adag ayuu u diidayaa hindise kasta ama tallaabo kasta oo loogu talagalay in lagu aqoonsado Somaliland inay tahay hay'ad madax-bannaan," ayuu ku yiri bayaan uu soo saaray ururka X, isagoo ka digay in tallaabooyinka noocaas ahi ay halis gelinayaan nabadda iyo xasilloonida qaaradda oo dhan. Waxay intaas ku dartay in Somaliland ay weli tahay qayb muhiim ah oo ka mid ah Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.
GOLAHA ISKAASHIGA KHALIIJKA:
Xoghayaha guud ee Golaha Iskaashiga Khaliijka, Jasem Mohamed Albudaiwi, ayaa cambaareeyay oo diiday go'aanka Israa'iil ee ah inay aqoonsato Somaliland, isagoo ka digay inay wiiqayso xasilloonida Geeska Afrika isla markaana ay horseedi karto xaalad khatar ah oo halis gelin karta xiisadda iyo iskahorimaadka gobolka oo sii kordheysa.
JAAMICADDA CARABTA:
Xoghayaha Guud ee Jaamacadda Carabta Ahmed Aboul Gheit ayaa go'aanka Israa'iil ku tilmaamay mid aan la aqbali karin, isagoo ku tilmaamay xadgudub cad oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah.
Wuxuu ka digay in aqoonsiga hal dhinac ah uu yahay faragelin lagu sameeyo arrimaha gudaha ee Soomaaliya, isla markaana uu yahay tusaale khatar ah.
MARAYKANKA:
Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Jimcihii sheegay in uusan damacsaneyn inuu si degdeg ah u raaco aqoonsiga Israa'iil ee Somaliland. "Wax walba waa la baranayaa ... Waan baran doonnaa. Wax badan ayaan bartaa, had iyo jeerna go'aanno waaweyn ayaan gaaraa, waxayna noqdaan kuwo sax ah," ayuu Trump u sheegay New York Post wareysi uu siiyay taleefoon. Trump oo ka jawaabay soo jeedinta Somaliland ee ah in Mareykanka la siiyo marin u helidda deked ku taal Gacanka Cadan oo muhiimad weyn leh, ayaa si diidmo ah uga jawaabay isagoo leh: "Waa arrin weyn."
FENESUWEELA:
Venzuela waxay sidoo kale xaqiijisay taageeradeeda madaxbannaanida, midnimada, iyo wadajirka dhuleed ee Soomaaliya iyada oo ku jirta xuduudaheeda caalamiga ah ee la aqoonsan yahay. "Mabda'ani waa mid lama taabtaan ah wuxuuna saldhig u yahay nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo adduunka oo dhan," ayuu Wasiirka Arrimaha Dibadda ee dalka Koonfurta Ameerika Yvan Gil Pinto ku yiri Telegram.
URUR GOBOLEEDKA HORUMARINTA(IGAD):
IGAD waxay xaqiijisay sida adag ee ay uga go'an tahay midnimada, madaxbannaanida iyo midnimada dhuleed ee Soomaaliya, iyadoo diidaysa aqoonsi kasta oo hal dhinac ah oo ka hor imaanaya sharciga caalamiga ah. Urur ganacsi oo fadhigiisu yahay Jabuuti ayaa ku baaqay wadahadal, iskaashi goboleed, iyo taageero loogu fidiyo nabadda iyo xasilloonida gobolka.
QADAR:
Qatar ayaa sidoo kale si adag uga hadashay diidmada, iyadoo go'aanka lagu aqoonsaday Somaliland ku tilmaantay mid khatar ah iyo tallaabo hal dhinac ah oo jebinaysa sharciga caalamiga ah isla markaana xadgudub ku ah madaxbannaanida, midnimada, iyo midnimada dhuleed ee Soomaaliya. War-saxaafadeed ay soo saartay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee dalka Khaliijka ayaa ku diiday isku day kasta oo lagu doonayo in lagu dhiso ama lagu soo rogo hay'ado is barbar socda oo wiiqaya midnimada Soomaaliya, iyadoo dib u xaqiijinaysa taageerada buuxda ee hay'adaha sharciga ah ee Soomaaliya iyo ilaalinta amniga iyo xasilloonida dalka. Wasaaraddu waxay intaas ku dartay in Israa'iil ay tahay inay aqoonsato Dowladda Falastiin oo ay ka shaqeyso sidii loo soo afjari lahaa dagaalka ka socda Marinka Gaza, iyadoo ku eedeysay Israa'iil inay wiiqeyso sharciyadda caalamiga ah iyo inay hurineyso xasillooni darrada gobolka. Amiirka Qatar Tamim bin Hamad Al Thani ayaa u sheegay Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud taleefan uu kula hadlay in Doha ay si buuxda u taageersan tahay madaxbannaanida Soomaaliya iyo midnimada dhuleed.
YAMAN:
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Yemen ayaa cod buuxa ku taageertay madaxbannaanida Soomaaliya, midnimada iyo midnimada dhuleed, iyadoo diidaysa tallaabooyin ama baaqyo kasta oo dhexmara Israa'iil iyo Somaliland oo ah kuwo ka hor imaanaya sharciga caalamiga ah.
FALASTIIN:
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Falastiin ayaa sidoo kale xaqiijisay taageerada ay u hayso midnimada Soomaaliya, madaxbannaanida iyo madaxbannaanida siyaasadeed, iyadoo diiday aqoonsiga Israa'iil ee Somaliland oo ah tallaabo wiiqaysa xasilloonida dalka isla markaana khatar ku ah gobolka. Waxay Tel Aviv ku eedaysay inay Somaliland u adeegsanayso siyaasado khalkhal gelinaya xasillooni darrada, oo ay ku jirto arrimaha Falastiiniyiinta ee Gaza.
XAMAAS:
Xamaas ayaa Sabtidii diiday qorshaha Israa'iil ee ah inay Falastiiniyiinta si qasab ah uga barakiciso Gaza, oo ay ku jirto Somaliland, ka dib markii Tel Aviv ay aqoonsatay gobolka ay ka go'day. Bayaan ay soo saartay, kooxdu waxay ku sheegtay inay diidayso "is-weydaarsiga aqoonsiga ee u dhexeeya Somaliland iyo hay'adda dambiilaha ah ee Sahyuuniyadda," iyadoo tallaabada ku tilmaamaysa "hordhac khatar ah" iyo "isku day aan la aqbali karin oo lagu doonayo in lagu helo sharci been abuur ah."
IRAAN:
Iiraan ayaa Sabtidii si xooggan u cambaareysay aqoonsiga Israa'iil ee Somaliland oo ay ku tilmaantay "xadgudub cad oo lagu sameeyay madaxbannaanida iyo midnimada dhuleed ee Soomaaliya." Afhayeenka Wasaaradda Arrimaha Dibadda Esmail Baghaei ayaa tallaabadan ku tilmaamay mid "xaasidnimo ah," isagoo carabka ku adkeeyay baahida loo qabo "ilaalinta madaxbannaanida qaranka, midnimada, iyo wadajirka dhuleed" ee Soomaaliya, wuxuuna sheegay inay ku habboon tahay siyaasadda Israa'iil ee "inay khalkhal geliso dalalka gobolka isla markaana ay sii xumeyso amni-darrada ka jirta Badda Cas iyo Geeska Afrika." Isagoo taageeraya cambaareynta OIC iyo AU, Baghaei wuxuu ku boorriyay "tallaabooyin go'aan qaadasho leh" oo ay qaadaan bulshada caalamku si "looga hortago tallaabadan ballaarinta iyo khatarta abuuraysa ee uu qaadayo nidaamka qabsada."
SUUDAAN:
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Suudaan ayaa sheegtay in aqoonsiga Israa'iil ee Somaliland "uu yahay tusaale khatar ah oo wiiqaya xasilloonida iyo amniga gobolka oo dhan." Waxay xaqiijisay taageerada buuxda ee Suudaan u hayso midnimada Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo madaxbannaanideeda buuxda ee dhammaan dhulkeeda iyo xuduudaha caalamiga ah ee la aqoonsan yahay.
BAKISTAAN:
Bakistaan waxay cambaareysay aqoonsiga Israa'iil ee Somaliland oo ay ku tilmaantay "mid kicin ah oo sharci darro ah." Islamabad waxay sheegtay inay "si adag u cambaareyneyso isku day kasta oo lagu wiiqayo madaxbannaanida, midnimada, iyo midnimada dhuleed ee Soomaaliya," iyadoo diidaysa tallaabada Israa'iil ay ku qaaday "gobolka loogu yeero Somaliland ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya." Waxay dib u xaqiijisay "taageerada buuxda ee ay u hayso madax-bannaanida, midnimada, iyo wadajirka dhuleed ee Soomaaliya".
SACUUDI CARABIYA:
Sacuudi Carabiya waxay sheegtay in tallaabada Israa'iil ay xoojinayso "tallaabooyin gooni-u-goos ah oo hal dhinac ah" isla markaana ay ka hor imaanayso sharciga caalamiga ah. War-saxaafadeed ay soo saartay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Sacuudi Carabiya ayaa hoosta ka xariiqday "taageerada buuxda" ee boqortooyadu u hayso madaxbannaanida Soomaaliya iyo midnimada iyo wadajirka dhulkeeda. Riyadh waxay sidoo kale diiday "isku dayga lagu doonayo in lagu soo rogo hay'ado is barbar socda" oo wiiqaya xasilloonida Soomaaliya waxayna sheegtay inay taageerayso hay'adaha dowliga ah ee sharciga ah ee dalka.
XIGASHO-AA.